مرســـــــلون

   تبرّک در اسلام

    از شبهاتی که وهابیت بر ضد شیعه مطرح و آن‌را بهانه‌ای برای توهین و تهمت به آنان قرار داده‌اند، بحث تبرّک به صالحین و برگزیدگان، اماکن و مشاهد مقدّسه و آثار وابسته به آنان است،این عمل از ناحیه وهابیت به شدت انکار و آن را از مصادیق شرک شمرده‌اند و با کسانی که قصد تبرّک جستن به آثار انبیاء و اولیاء را داشته باشند به شدت مقابله و مبارزه می‌نمایند.

       تبرک در لغت به معنای طلب برکت و به معنای زیادت و رشد یا سعادت است.[1]

 تبرک به چیزی؛ یعنی طلب برکت از طریق آن شیء. و در اصطلاح به معنای طلب برکت از طریق چیزها یا حقیقت‌هایی است که خداوند متعال برای آنها امتیازها و مقام‌های خاصی قرار داده است؛ همانند لمس کردن یا بوسیدن دست پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یا برخی از آثار آن حضرت بعد از وفاتش. اما علمای وهابی معتقدند که این کار حرام بوده و چنین فتوا داده‌اند:

     شورای دائمی مفتیان وهابی می گوید:« توجه پیدا کردن مردم به این مساجد و مسح نمودن دیوارها و محراب ها و تبرک به آنها بدعت و نوعی شرک و شبیه به عمل کفّار در جاهلیت است.»[2]

     ابن عثیمین می گوید:«تبرک جستن به پارچه کعبه و مسح آن از بدعت هاست؛ زیرا از پیامبر چیزی نرسیده است.»[3]  و می گوید:«برخی از زائرین دست به محراب و منبر و دیوار می کشند، تمام این ها بدعت است.»[4]

     ابن باز می گوید: «قرار دادن قرآن در ماشین به جهت تبرّک، اصل و دلیلی بر آن نبوده و غیر مشروع است.[5] صالح بن فوزان از مفتیان وهابیان می گوید:« سجده کردن بر تربت اگر به قصد تبرک به این تربت و تقرب به ولی باشد، شرک اکبر است و اگر مقصود از آن تقرب به خدا با اعتقاد به فضیلت این تربت باشد، همانند فضیلت زمین مقدس در مسجد الحرام و مسجد نبوی و مسجد الاقصی، بدعت است.»[6] و می گوید: «تبرک به اماکن و آثار و اشخاص ـ از زندگان و مردگان ـ جایز نیست؛ زیرا یا شرک است و...».[7]

     این سخنان درحالی است که با مراجعه به تاریخ و سیرۀ انبیاء و اولیاء و نیز ادلۀ قرآنی[8] و روایی، نادرستی این گفتار وهابیون به وضوح آشکار می گردد که به نمونه هایی از تبرّک صحابه به آثار پیامبر (صلی الله علیه و آله) اشاره می کنیم.

در صحیح بخاری از سهیل بن سعد روایت شده که: «رسول خدا (صلی الله علیه و آله) در جنگ خیبر فرمود: فردا این پرچم را به دست کسی خواهم داد که خداوند خیبر را به دست او می گشاید، او دوست دار خدا و رسول خداست و خدا و رسول خدا دوستدار اویند. راوی گوید: مردم آن شب را به سختی سپری کردند تا بدانند پرچم به دست کدامین آن ها داده خواهد شد. بامدادان همگی به نزد رسول خدا آمدند و هر یک امید آن داشت که پرچم به او داده شود که رسول خدا فرمود: علی کجاست؟ گفته شد: یا رسول خدا او از درد چشمانش می نالد. پیامبر به دنبال او فرستاد تا حاضر شد، و دو چشم او را با آب دهان شفا بخشید، به گونه ای که گویا دردی وجود نداشته است. .. تا آخر حدیث.»[9]

پینوشت

[1]. لسان العرب، ج10، ص390؛ صحاح اللغة،ج4، ص1075والنهایة،ج1، ص 120.

[2].  اللجنة الدائمه للبحوث العلمیه و الافتاء، ح 3019.

[3].  مجموع الفتاوی لابن اعثمیمین، رقم 366.

[4].  دلیل الأخطاء، ص 107.

[5].  فتاوی الاسلامیه، ج4، ص 29.

[6]. المنقی من فتاوی الشیخ صالح بن فوزان ج2 ص 86

[7]. البدعة،ص 29.

[8]. از آیات قرآن استفاده می شود که برخی از زمین ها و بقعه ها مبارکند و بر زمین ها و بقعه های دیگر ترجیح دارند و در مقابل، برخی از زمین ها و بقعه ها غیر مبارکند و باید از آن ها پرهیز نمود خداوند متعال در مورد کعبه و مکّه می فرماید: (إِنَّ اََوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنّاسِ لَلَّذی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَهُدًی لِلْعالَمینَ). و نیز می فرماید: (وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنی مُنْزَلاً مُبارَکاً وَأَنْتَ خَیْرُ الْمُنْزِلینَ).همچنین می فرماید: (وَنَجَّیْناهُ وَلُوطاً إِلَی اْلأَرْضِ الَّتی بارَکْنا فیها لِلْعالَمینَ). خداوند درباره حضرت موسی می فرماید: (إِذْ ناداهُ رَبُّهُ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوًی). و نیز در خطاب به او می فرماید: (فَاخْلَعْ نَعْلَیْکَ إِنَّکَ بِالْوادِ الْمُقَدَّسِ طُوًی). در آیه ای درباره سلیمان( ع)آمده است: (وَلِسُلَیْمانَ الرِّیحَ عاصِفَةً تَجْری بِأَمْرِهِ إِلی اْلأَرْضِ الَّتی بارَکْنا فیها).همچنین در مورد پیامبر اسلام می فرماید:(سُبْحانَ الَّذی أَسْری بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرامِ إِلَی الْمَسْجِدِ اْلأَقْصَی الَّذی بارَکْنا حَوْلَهُ).

[9]. صحیح بخاری، جلد 2 صفحه 107..