اصل چهارم جهان بینی مادی اینه که: پدیده های جهان (نه اصل ماده) در اثر انتقال ذرات ماده و تاثیرشون بر همدیگه به وجود می آد. با این حساب پدیده های قبلی نوعی شرط و علت اِعدادی برای پدیده های جدید به حساب میان. برای مثال درخت علت اعدادی برای میوه محسوب میشه و بالاتر از این علت اعدادی چیز دیگه ای رو نمیشه پذیرفت. یعنی هیچ پدیده ای نیاز به علت الهی و هستی بخش نداره.
در جواب این اصل باید بگیم اگر اصل علیت رو منحصر کنیم در علت های مادی اشکالات زیادی به وجود میاد.
مهم ترین این اشکالات اینه که اگر همه علت ها مادی بود جایی برای اراده و اختیار باقی نمی موند و حتی خود ما هم چیزی به نام اراده و اختیار نداشتیم. چون نه در خود ماده و نه در خواص ماده و نه در تاثیرات مواد بر همدیگه، اختیار معنایی نداره. این موضوع خلاف مسایل بدیهی ماست، چون ما حداقل در خودمون اختیار رو وجدان می کنیم.[1]
[1] برای اطلاع از اشکالات دیگه این اصل به اصول عقاید آیت الله مصباح صفحه 115 و 116 مراجعه بفرمایید.
