کسی در ارزش احسان به دیگران شکی ندارد؛ اما این ارزش اجتماعی، مورد سوءاستفاده برخی افراد قرار گرفته است و در مورد آن خیلی تبلیغ می کنند. در حالی که به دیگران هم کمک نکرده و یا اگر می نمایند، برای خاطر کسب وجهه دنیوی است.
در این نوشتار با استفاده از آیات قرآن به این مطلب خواهیم پرداخت.ر قرآن در مورد کمک
نکته اول: دین اسلام برای کمک به فقیران جامعه خمس و زکات را قرار داده است. «وَ الَّذينَ في أَمْوالِهِمْ حَقٌّ مَعْلُوم؛ و آنها كه در اموالشان حق معلومى است.»[1] و در آیه بعد می فرماید: «براى درخواست كننده [تهيدست] و محروم [از معيشت و ثروت،].»]2] که هم شامل خمس و زکات واجب و هم شامل صدقات مستحبی می شود. ولی افرادی که کمک به خلق را فریاد می زنند، کمترین پایبندی به آن ندارند. وگرنه اینها باید برای خمس و زکات تبلیغ می کردند. اینها انگار کمک را به خلق را اختراع کرده اند وغافل از اینند که بارها و بارها در قرآن بر زکات تاکید شده است.[3]
نکته دوم: کمک به خلق در صورتی ارزشمند است که بی منت باشد و انسان منتظر تشکر و قدردانی طرف مقابل نباشد. چون او برای خاطر خدا کمک می کند نه تشکر و قدردانی دیگران؛ البته دیگران نیز باید تشکر کنند ولی انسان کمک کننده، نباید منتظر تشکر دیگران باشد. وگرنه کمک او کمترین ارزش را دارد. «اى كسانى كه ايمان آورده ايد، صدقه هاى خود را با منت آزردن باطل نكنيد، مانند كسى كه مالش را به ريا و خودنمايى به مردم انفاق مى كند و به خدا و روز واپسين ايمان ندارد، كه مثل او مثل سنگ سخت و صافى است كه خاكى (اندك) بر آن نشسته، پس باران تند و درشتى به آن برسد و آن را سنگى صاف (و بدون خاك و گياه) واگذارد (صدقه او نظير آن خاك است. و رياكاران) به چيزى از آنچه كسب كرده اند دست نمى يابند.»[4]
اکثر افرادی که فریاد کمک به خلق سر می دهند، حتی اگر راست بگویند، در حد مشتری مداری و کسب وجهه و مانند آن است که بر اساس آیه، نباید منتطر باشند که ثواب چندانی نصیبشان شود و شاید هم نصیبشان نشود.
پی نوشت
1ــ معارج/24
2ــ همان/25
3ــ بقره/43 و83 و11 و 177
4ــ بقره/264
