در پُست گذشته در مورد ویژگی‌ها و خصوصیات ماه مبارک رمضان مطالبی به صورت کلّی بیان شد و اکنون، همان طور که وعده داده بودم، به توضیح مفصلِ این خصوصیات می‌پردازم؛
1. استهلال ماه رمضان (طلب دیدن ماه)
ماه‌های قمری همچون ماه‌های تقویم شمسی و میلادی، دارای 12 ماه است که به ترتیب عبارتند از:
محرم، صفر، ربیع الاول، ربیع الثانی (یا ربیع الاخر)، جمادی الاول، جمادی الثانی (یا جمادی الاخر)، رجب، شعبان، رمضان، شوال، ذیقعده و ذیحجه.
چهار ماه از این ماه‌ها به ماه‌های حرام مشهور است که عبارتند از: رجب، ذیقعده، ذیحجه و محرم.
همچنین به ماه‌های شوال، ذیقعده و ذیحجه ماه‌های حج می‌گویند.
مبدأ ماه‌های قمری، هجرت رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) به مدینه است.
اولین ماه قمری محرم و آخرین آن ذیحجه است، تعداد روزهای ماه‌های قمری در مجموع 354 روز است که حدود 10 یا 11 روز از تعداد روزهای سال شمسی کمتر است چون در ماه‌های قمری، یک ماه، 30 روز است و ماه دیگر 29 روز.
برای اثباتِ یکمِ هر ماهِ قمری، دیدن هلال مهم است، ولی این اهمیت در ماه مبارک رمضان، بخاطر شروعِ ایّامِ روزه گرفتن، دوچندان می‌شود.
هنگام دیدن هلال ماه نو، خواندن دعاهای هلال مستحب است، و از همه بهتر دعای 43 صحیفه کامله سجادیه است. اما اگر امکان خواندن این دعا نباشد، بهتر است که سه مرتبه «الله اکبر» و سه مرتبه «لا اله الا الله» بگوییم و در روز اول هر ماه دو رکعت نماز بگذاریم و در رکعت اول بعد از حمد سی مرتبه توحید و در رکعت دوم بعد از حمد سی مرتبه «انا انزلنا» (سوره قدر) را بخوانیم و بعد از نماز صدقه بدهیم که موجب سلامتی ما در آن ماه خواهد شد.
برای اثباتِ اول رمضان، پنج راه وجود دارد که عبارتند از:
اول ـ آن كه خود انسان ماه را ببیند[1].
دوم ـ آن كه عدهای كه از گفته آنان یقین یا اطمینان پیدا می‌شود، بگویند ماه را دیدهایم، یا از طریق دیگری که به واسطه آن یقین پیدا شود کفایت می‌کند[2].
سوم ـ آن كه دو مرد عادل بگویند كه در شب ماه را دیدهایم به شرط این كه صفت ماه را برخلاف یكدیگر نگویند و قول آن‌ها قابل تصدیق باشد، پس اگر گفته‌هایشان برخلاف هم باشد یا هوا ابر باشد و یا اگر آسمان صاف باشد و هیچ كس غیر از این دو نفر نبیند كفایت نمی‌كند.
چهارم ـ آن كه سی روز از اول ماه شعبان بگذرد كه به واسطه آن، اول ماه رمضان ثابت می‌شود، و سی روز از اول رمضان بگذرد كه به واسطه آن، اول ماه شوال ثابت می‌شود.
پنجم ـ آن كه حاكم شرع حكم كند كه اول ماه است.
البته قابل ذکر است که برخی مراجع از جمله آیات عظام خویی، سیستانی، صافی و ...تنها چهار شرط اول را تایید می‌کنند. در مقابل برخی مراجع دیگر از جمله آیات عظام اراکی، گلپایگانی، خمینی، منتظری، مکارم شیرازی و بهجت شرط پنجم را هم می‌پذیرند یعنی معتقدند اول ماه به حکم حاکم شرع نیز ثابت می‌شود مگر اینکه فرد مطمئن باشد که حاکم شرع اشتباه کرده است.
این نکته نیز قابل توجه است که به اعتبار دورى افقها ممكن است اوّل ماه در ممالك و شهرها مختلف باشد، بنابراین، امكان دارد هلال ماه رمضان پیش از عراق (و ایران) در حجاز دیده شود، یا اینكه در عراق پیش از ایران دیده شود، روى این حساب هر افقى داراى حكمى مخصوص به خود است.
با توجه به مطالبِ ذکر شده، بر هر مکلفی واجب است تا زمانی که توسط یکی از روش های بالا، اول ماه برایش ثابت شد، شروع به روزه گرفتن بکند.
[1] . توضیح المسائل امام ره مسئله 1730
[2] . توضیح المسائل امام ره مسئله 1731
=========================================
برای مشاهده ی مطالب مرتبط
نزول قرآن کریم در ماه مبارک رمضان
اندیشیدن در قرآن یا تلاوت قرآن در ماه رمضان
شعر در مورد ماه رمضان
رعایت تقوا در ماه رمضان
مدخلی بر ماه مبارک رمضان 3
ماه رمضان، ماه برکت
