امام حسن مجتبی(ع) در تاریخ اسلام ، پرچم حلم و اسطوره مداراست. از حلم سیاسی و مدارای اخلاقی امام مجتبی(ع) کمتر سخن میگوییم ! جنگ را میشناسیم ، اما ارج و اجر کرامت صلح و حفظ جان آدمیان را نمی دانیم.اگر شمشیر گره گشاست ، تدبیر و مدارا معجزه آساست.
مرد مصاف در همه جا یافت میشود
درهیچ عرصه مرد تحمل ندیده ام
(دیوان صائب تبریزی)
مدارا و رواداری ، صبر و شکیبایی فضیلت هایی هستند که آدمی سخت به آنها محتاج است آنچنانکه گاهی «خون به خون شستن ، محال است و محال»
امام حسن(ع) به تاریخ آموخت که گاهی صبر ، کیمیاست.
صد هزاران کیمیا حق آفرید
کیمیایی همچو صبر آدم ندید
(مثنوی معنوی ، مولوی)
در مکتب مجتبوی ، هیچ مقام و منصبی ، آنقدر ارزشمند نیست که جان انسان ها وسیله ای برای رسیدن بدان باشد.
صلح و مدارایی که در آن جان آدمیان از گزند شمشیرهای مست در امان باشد ، بسی ارزنده تر از حماسه های خونین و ایثار در کارزار نبرد است.
رواداری و صلح طلبی امام حسن(ع) ، نتیجه درک و درایت معصومانه وی از سنت و دستور الهی بود ، نه حاصل سلیقه شخصی یا میل به آسایش طلبی و تن آسایی . ازین رو امام (ع) در پاسخ به اعتراض عبیداله بن زبیر که صلح را برای امت اسلام موجب خواری و شرمندگی میدانست و امام را به ترس و هراس متهم میکرد فرمود:
«وای بر تو ! چه میگویی؟ من فرزند شجاع ترین مردان عرب هستم و فاطمه(س) سرور زنان جهان ، مرا بدنیا آورده است.هرگز ترس و عجز در من راه ندارد...»
(حیاه الامام الحسن ، ج2 ،ص280 و نگا : مناقب ابن شهر آشوب ،ج3)
حضرت مجتبی (ع) دریکی از پیچیده ترین مقاطع تاریخ اسلام ، صلاح ملت و امت را در صلح دید و ازین رهگذر ، حیاتی تازه به کالبد اسلام دمید.چرا که جلوگیری از کشته شدن شمار بیشتری از مسلمین ، یک دلیل امام حسن برای پذیرش پیشنهاد صلح و مسالمت بود ؛«...فانی ترکتک لصلاح الامه و حقن دمائها» ؛ البته که من از تو (معاویه) برای صلاح امت اسلام و حفظ خون مسلمانان دست برداشتم.»(ر.ک.علی و بنوه ، ترجمه فارسی ، ص200)
شیوه مدارا و رواداری و پرهیز از غلظت و خشونت ، به مثابه یکی از پایه های تمدن اسلامی ، نه تنها فضیلت بلکه از ضروریات زندگی جمعی است که جای خالی آن را فجایع انسانی پر میکنند.
@nasime.mohabbat
