در روایات صادره از اهل بیت (علیهم السلام)، به اطاعت از خداوند و اطاعت از آن کسی که خداوند متعال اطاعت او را واجب نموده، سفارش شده است. و در مقابل از اطاعت های نامشروع، همچون اطاعت کفار، اطاعت شیطان، اطاعت از هواهای نفسانی، اطاعت از حاکم ستمگر و ظالم و... نهی شده است. در خصوص تشبه به کفار، دو روایت را نقل می کنیم.
عن ابی عبدالله(علیه السلام) قال: «إِنَّهُ أَوْحَى اللَّهُ إِلَى نَبِيٍّ مِنْ أَنْبِيَائِهِ قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ لَا تَلْبَسُوا لِبَاسَ أَعْدَائِي وَ لَا تَطْعَمُوا مَطَاعِمَ أَعْدَائِي وَ لَا تَسْلُكُوا مَسَالِكَ أَعْدَائِي فَتَكُونُوا أَعْدَائِي كَمَا هُمْ أَعْدَائِي» [i]
امام صادق(علیه السلام) فرمود: خداوند به پیامبری از پیامبرانش وحی فرمود: به مؤمنان بگو که لباس دشمنان مرا نپوشید و طعام دشمنان مرا نخورید و راه های دشمنان مرا نپیمایید و گرنه در زمره دشمنان من به شمار خواهید رفت.
توضیح روایت:
در این روایت، خداوند علاوه بر اطاعت کفار که از آنها به دشمنان تعبیر کرده است، تشبه به کفار را نیز نکوهش کرده است. نهی از اطاعت کفار را می توان از عبارت « وَ لَا تَسْلُكُوا مَسَالِكَ أَعْدَائِي» استفاده کرد و ترجمه دقیق آن این است: دنباله رو دشمنان من نباشید. و به عبارتی دیگر: پا جاپای دشمنان من نگذارید. که تعبیری دیگر از عدم اطاعت دشمنان خداوند و یا همان کفار می باشد. و اما عبارات دیگر روایت، یعنی: «لَا تَلْبَسُوا لِبَاسَ أَعْدَائِي» و «وَ لَا تَطْعَمُوا مَطَاعِمَ أَعْدَائِي» به جهت نفی تشبه مومنان به کافران است هرچند که از نفی تشبه نیز می توان عدم اطاعت را حداقل در موارد نفی شده، استفاده کرد. در پایان روایت، خداوند متعال، نتیجه این تبعیت از کفار و دشمنان خود را دشمنی مومنان با خداوند می داند و این به معنای خروج ایمان از دلهای مومنان است که پس از تغییری کامل، انسان به جرگه دشمنان خداوند تبارک و تعالی می پیوندد.
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ (علیه السلام) قَالَ: «لَا يَذْهَبْ بِكُمُ الْمَذَاهِبُ فَوَ اللَّهِ مَا شِيعَتُنَا إِلَّا مَنْ أَطَاعَ اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَ». [ii]
امام باقر (علیه السلام) فرمودند: مذاهب و راههاى باطل شما را به گمراهى و ضلالت نيفكند بخدا قسم شيعه ما نيست مگر آن كس كه خداوند متعال را اطاعت نمايد.
توضیح حدیث:
امام باقر (علیه السلام) در این روایت، شیعیان واقعی را کسانی می داند که فقط از خداوند متعال اطاعت می کنند. با این بیان، تمامی اطاعت های نامشروع نفی می شوند که اطاعت از کفار از جمله آنهاست.
پی نوشت
[i] جامع الاحادیث، ابن بابویه، علل الشرایع، ص 348- جامع الاحادیث، شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، ج 4، ص385 - جامع الاحادیث، شیخ طبرسی، مشکاة الانوار فی غرر الاخبار، ص325
[ii] جامع الاحادیث، علامه مجلسی، بحار الانوار، ج67، ص 95
