*«يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَ الَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ»*
([خدای سبحان، پس از معرفی قرآن به عنوان کتاب راهنمایِ سعادت- در آیات آغازین- و تقسیمات گروههای مردمی به مؤمن و کافر و منافق، اکنون و در این آیه همگی را به توحید دعوت نموده و میفرماید:] اى مردم! پروردگار خود را پرستش [و اطاعت] كنيد آن كس كه شما، و كسانى را كه پيش از شما بودند آفريد [شما را از عدم به وجود و از نابودی به بود آورد] تا [به سبب این پرستشِ حقیقی] پرهیزگار شويد). آیه 21 سوره بقره
اقسامِ «نداهای قرآنی» «يَا أيُّهَا النَّاس»؛ خطاب مزبور یک دعوت همگانی بوده و شامل همه ی انسان ها- أعم از مؤمنان، اهل کتاب، منافقان و حتی ملحدان- خواهد شد.[1]
به طور کلی، نداهای قرآن به دو صورت است:
الف) «نداهای با واسطه»؛ مانند: «قُلْ يَا أيُّهَا النَّاسُ»«حج/49»، و ...، و «قُلْ يَا أهْلَ الْكِتَاب»«آلعمران/64»، و ...، که خداوند پیامبرش را واسطه ی بین خود و خلقش قرار می دهد. شاید حكمت این قبیل نداها برای این باشد که خداوند بدین وسیله میخواهد بزرگی و عظمت پیامبر خود را رسانده و به سایر بندگانش بفهماند؛ او نمونهی یک انسان کامل، و نشانه ی الطاف حضرت (ع) بر بندگانش میباشد.
ب) «نداهای بیواسطه»؛ مانند: «یا أيُّهَا النَّاس»«بقره/21»، و ...، نداهای بی واسطه نشانه ی آن است که بین خدای سبحان و انسان، رابطه ی مستقیم و ناگسستنی وجود داشته و خداوند به طور مستقیم انسان را مورد لطف خود قرار میدهد. و مادامی که این رابطه به وسیله ی غفلت، جهل و سوء اختیار از ناحیه ی انسان آسیب نبیند هرگز از طرف خداوند خدشه نخواهد خورد.[2]
[1]. مکارم شیرازی، ناصر(1374هـ ش)ج1، ص11۷.
[2]. برای اطلاعات بیشتر، ر.ک: جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج۲، ص۳۶۰-۳۵۶.
