امامت از فرزندان امام حسین علیه السلام
سؤال:
چرا امامت به فرزندان امام حسین ع رسید و به فرزندان امام حسن ع نرسید؟
پاسخ :
برای روشن شدن بحث، لازم است در ضمن چند مطلب بیان شود:
1. امامت یک منصب الهی همچون نبوت می باشد. بنابراین امام باید از طرف خداوند متعال منصوب شود و هیچ کس حتّی پیامبر نیز حق دخالت در انتصاب چنین مقامی را برای شخصی ندارد، فقط پیامبر ـ صلی الله علیه و آله و سلم ـ و امامان حق معرفی امام بعد از خود را دارند
2. منشاء امامت یک امر وراثتی نیست، بلکه لیاقت است و لیاقت ها با شعار ثابت نمی شود، بلکه باید شخصی از امتحانات الهی ثابت قدم بیرون آید و هیچ کس به خاطر این که پدرش امام بوده نمی تواند امام باشد.[1]
3. وقتی که حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ به عنوان امام از طرف خداوند متعال قرار داده شد، خداوند متعال در جواب درخواست حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ مبنی بر این که مقام امامت را در ذرّیه اش نیز قرار دهد، چنین میفرماید: که عهد و پیمان ما به ظالمین نمی رسد. وَإِذِ ابْتَلَى إِبْرَاهِیمَ رَبُّهُ بِکلِمَاتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قَالَ إِنِّی جَاعِلُک لِلنَّاسِ إِمَامًا قَالَ وَمِن ذُرِّیَّتِی قَالَ لاَ یَنَالُ عَهْدِی الظَّالِمِینَ[2]؛ «و چون ابراهیم را پروردگارش به اموری مهم بیاموزد و او همه آنها را به شکل کامل به انجام رسانید. خدای سبحان به او فرمود: من تو را پیشوا و امام قرار دادم. ابراهیم درخواست کرد: از دودمانم (نیز پیشوایانی قرار ده) خداوند فرمود: عهد و پیمان من به بیدادگران نمی رسد».
بنابراین، برای رسیدن به مقام رفیع امامت فرد نباید ظالم حتّی به نفس خود باشد. بنابراین از مباحث فوق به خوبی روشن می شود، مقام امامت مقامی نیست که مردم در نصب آن دخالتی داشته باشند و شرط آن موفقیت هر فرد در مقام آزمایشات و امتحانات الهی است که پس از سرافرازی از این مراحل، خداوند او را به مقام امامت منصوب می کند.
«بعد از آن که نبوت در ذرّیه حضرت ابراهیم ـ علیه السلام ـ قرار داده شد این انتصاب به معنای آن نبود که همواره نبوت از پدر به پسر و الی آخر منتقل خواهد شد، بلکه هر کدام که لیاقت چنین مقامی را داشته باشند به این منصب بزرگ الهی منصوب می شدند. گاهی پدر و پسر به ترتیب به مقام نبوت نایل می آمدند مانند داود و سلیمان ـ علیهم السلام ـ ولی در برخی موارد دیگر پس از مرگ پیامبری نور نبوّت به فرزندان او نمی رسید، بلکه به افراد دیگر از خاندان بزرگ ابراهیم علیه السلام منتقل می گشت.
امامت امامان دوازده گانه نیز از همین مقوله است و وقتی که امام حسن ـ علیه السلام ـ به شهادت رسیدند، برادرش امام حسین ـ علیه السلام ـ به امامت منصوب شد و بعد از آن پسرش امام علی بن حسین و همچنین پس از شهادت امام صادق ـ علیه السلام ـ علیرغم وجود فرزندی به نام عبدالله بن افطح خلافت الهی از آن فرزند دیگرش موسی بن جعفر ـ علیه السلام ـ گردید.[3] چرا که این فرزندان امام حسین ـ علیه السلام ـ بودند که شایستگی این مقام را داشتند.
البته باید گفته شود که این مطلب هیچ گونه ارتباطی با فضایل امام حسن ـ علیه السلام ـ و یا امام حسین ـ علیه السلام ـ ندارد، بلکه هر دوی ایشان امامان معصوم و سیّدان شباب اهل الجنه می باشند .
برگرفته از مرکز مطالعات
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
1ـ راهنمای حقیقت، جعفر سبحانی.
2ـ موسوعه امام صادق ـ علیه السلام ـ ، سید محمد کاظم قزوینی، ج7.
3ـ تفاسیری همچون المیزان، نمونه، مجمع البیان در تفسیر آیه 124 سوره بقره.
منبع: مرکز مطالعات و پاسخ گویی به شبهات حوزه علمیه قم
[1]. قرائتی، محسن، تفسیر نور، مؤسسه در راه حق، چاپ دوم، 1376ش، ج1، ص253.
[2]. بقره / 124.
[3]. سبحانی، جعفر، راهنمای حقیقت، نشر مشعر، چاپ دوم، 1385ش، ص379.
