سوال دوم:
امتیازات ویژه پیامبر(ص) در ازدواج؛ سوال2
پيامبر در سوره احزاب ايه شماره ٥٠ مي گويد اي محمد دختران خاله تو دختران عمو و عمه و دايي تو و هر زن مهاجر و انصار كه خود را رايگان ببخشد بر تو حلال است و فقط بر تو حلالند نه ساير مومنان( دون مومنان) و در ايات قبل گفته كه زنان پيامبر در حكم مادران شمايند و بعد پيامبر بر همه حرامند و در ادامه در ايه ٥١ مي گويد نوبت همخوابگي هركدام رامي خواهي به تاخير بيانداز در حاليكه قبلا گفته شرط عدالت براي داشتن چند زن وجود دارد، حال اينجا يك سوال پيش مي ايد ايا هيچ كس در دنيا نمي تواند بگويد همه زنان بر من حلالند و زنان من بر همه حرامند ؟ (تحدي)
آيا جا دارد كمي شك كنيم و مشكوك شويم يا نه خيالمان راحت باشد شما علماي عظام حواستان به همه چيز هست؟
پاسخ:
ادعای اصلی شبهه این است که آیاتی در قرآن کریم هست که امتیازات ویژه ای برای پیامبر قائل می شوند در نتیجه قرآن کریم ساخته دست پیامبر است تا از این طریق برای خود منافعی را کسب کند.
اما با بررسی مجموع آیات قرآن و سیره پیامبر مکرم میتوان فهمید که این فرضیه غلط است:
آیاتی در قرآن وجود دارد که پیامبر را از منافع مادی محروم می کند و نیز تکالیف سختی را به دوش پیامبر می گذارد که همین مطلب دلیلی بر این است که آیاتی که احکام اختصاصی برای پیامبر درباره ازدواج را صادر کرده، از حکمت الهی و مقتضای وظایف پیامبری نشأت می گیرد نه منفعت طلبی ایشان.
برای نمونه:
قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى(شوری - 23)(بگو: «من هيچ پاداشى از شما بر رسالتم درخواست نمىكنم جز دوستداشتن نزديكانم [اهل بيتم]...»)
قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ وَ ما أَنَا مِنَ الْمُتَكَلِّفينَ (ص - 86)( (اى پيامبر!) بگو: «من براى دعوت نبوّت هيچ پاداشى از شما نمىطلبم، و من از متكلّفين نيستم! (سخنانم روشن و همراه با دليل است!)»)
در واقع اگر پیامبر احکام ازدواج را برای منافع شخصی خودش بیان کرده بود، بهتر بود در برابر تعالیم اخلاقی و دینی ای که به مردم می داد و در زمانی که بر جامعه ی مسلمین حکومت داشت برای خودش تاج و تختی راه می انداخت و پول و ثروتی جمع می کرد! اما تاج او تکه پارچه ای ساده بود و تختش منبری چوبی در مسجد ساده اش! او هیچ پولی از مردم برای ساختن زندگی خودش نگرفت و آیات قرآن نیز او را از این کار منع کرده اند.
طبق آیات قرآن، پیامبر موظّف بود ساعاتی از شب را به عبادت خداوند بپردازد و نماز شب فقط بر پیامبر اسلام واجب بود. نماز عید قربان و مسواک زدن نیز فقط بر پیامبر واجب بوده است.
مصرف زکات و صدقات و نیز ازدواج با اهل کتاب تنها بر پیامبر حرام بوده در حالی که بر دیگر مسلمانان جایز است.
علاوه بر این شواهد، کلام خدا بودن و معجزه بودن قرآن کریم، از منظر های مختلفی قابل بررسی است از جمله: فصاحت و بلاغت، اسلوب بیان، نظم حروف و کلمات، معارف عالیه، دستورالعمل های فراگیر، شیوه استدلال، اخبار غیبی از گذشته، حال و آینده، اشاره های علمی و ...
وجوه اعجاز قرآن:
اگر بتوان اثبات کرد که تنها یک آیه از آیات قرآن کریم، معجزه الهی است، همین یک آیه کافی است برای اینکه بگوییم کل قرآن کریم معجزه الهی است. چرا؟ چون اگر پیامبر شخصی باشد که صلاحیت و شایستگی دریافت وحی به اندازه یک آیه را داشته باشد، با دلیل عقلی اثبات می شود که او دارای مقام عصمت است. زیرا خداوند کلام هدایتگر خود را بر غیر معصوم نازل نمی کند.
اما درباره حکمت احکام اختصاصی ازدواج، مفسّران تبیین های مختلفی ارائه داده اند برای نمونه:
خداوند متعال در پایان آیه مورد بحث می فرمایند:« لِكَيْلَا يَكُونَ عَلَيْكَ حَرَجٌ»(احزاب - 50)( اين (حکم) بخاطر آن است كه مشكلى (در اداى رسالت) بر تو نباشد)
این عبارت در واقع اشاره به فلسفه اين احكامِ مخصوص پيامبر گرامى اسلام است، اين جمله مىگويد: پيامبر ص شرايطى دارد كه ديگران ندارند و همين تفاوت سبب تفاوت در احكام شده است.
به تعبير روشن تر مىگويد: هدف اين بوده كه قسمتى از محدوديتها و مشكلات از دوش پيامبر ص از طريق اين احكام بر داشته شود.
پیامبر بايد از تمام وسائل براى شكستن اتحاد نامقدس دشمنان استفاده كند كه يكى از آنها ايجاد رابطه خويشاوندى از طريق ازدواج با قبائل مختلف بود، زيرا محكمترين رابطه در ميان عرب جاهلى رابطه خويشاوندى محسوب مىشد، و داماد قبيله را همواره از خود مىدانستند، و دفاع از او را لازم، و تنها گذاشتن او را گناه مىشمردند.
قرائن زيادى در دست داريم كه نشان مىدهد ازدواجهاى پيامبر لااقل در بسيارى از موارد جنبه سياسى داشته است و بعضى ازدواجهاى او مانند ازدواج با " زينب"، براى شكستن سنت جاهلى بوده است.
همچنین می بینیم که پیامبر جوانی تا 50 سالگی شان با یک همسر آن هم بانوی بزرگوار حضرت خدیجه گذرانده اند و اگر قصد پیامبر از ازدواج های متعدد، کسب لذتهای شخصی بود، می توانست زودتر از این سنّ دست به چنین کاری بزند.
(تفسير نمونه، ج17، ص: 381 تا 383 ذیل آیه 50 سوره احزاب.)
در مدتی پس از نزول آیه 50 سوره احزاب که به پیامبر اجازه ازدواجهای متعدد را می دهد، آیه 52 نازل می شود که در آن ازدواج مجدد برای پیامبر ممنوع می شود: « بعد از اين ديگر زنى بر تو حلال نيست، و نمىتوانى همسرانت را به همسران ديگرى مبدّل كنى [بعضى را طلاق دهى و همسر ديگرى به جاى او برگزينى]...» (احزاب/52)
اگر آن حکم اولیه برای منفعت شخصی پیامبر بود، این حکم جدید چه سودی برای پیامبر دارد؟! همه مسلمانان تا آخر عمر مجازند ازدواج و طلاق داشته باشند اما پیامبر از زمان نزول این آیه تا آخر عمر از هرگونه ازدواج و طلاقی منع شد!
چرا پیامبر می تواند نوبت همخوابگی همسران را جابجا کند؟
در همان آیه 51 سوره احزاب، علّت این حکم بیان شده و جالب این است که علّت این حکم، جلب رضایت و خشنودی همسران پیامبر است نه خود پیامبر:
« اين حكم الهى براى روشنى چشم آنان، و اينكه غمگين نباشند و به آنچه به آنان مىدهى همگى راضى شوند نزديكتر است»(احزاب/51)
در حالت عادی، اوقات شوهر باید به طور مساوی بین همسران توزیع شود. از آنجا که پیامبر اسلام در آن دوره مشغولیت های فراوانی داشته و تقریبا هر ماه در جنگی به سر می بردند، ممکن بود برخی از همسران چندین مرتبه به حق خود برسند و برخی چندین مرتبه از آن حق محروم گردند. لذا خداوند به پیامبر این اجازه را داد که با رضایت همسرانش، موعدها را تغییر داده تا خشنودی همه همسران جلب شود.
چرا همسران پیامبر پس از ایشان، اجازه ازدواج با دیگری را ندارند؟ آیا این ظلمی در حق ایشان نیست؟
اولاً همسران با علم به اینکه پس از پیامبر دیگر حق ازدواج با کسی دیگر را ندارند، به ازدواج با پیامبر رضایت می دادند، بنابراین چنین چیزی با رضایت آن زنان رخ داده و چیزی که انسان خودش به آن راضی باشد، ظلم محسوب نمی شود.
ثانیاً در اسلام، همسران پیامبر از جایگاه و شأن بالایی برخوردارند و در قرآن کریم، أمّ المؤمنین خوانده شده اند.
شاید حکمت این ممنوعیت این باشد که ازواج مجدد آنها پس از پیامبر به این جایگاه و شأن اجتماعی لطمه ای وارد نکند و نیز مردها به قصد سوء استفاده از این جایگاه و شأن، به دنبال ازدواج با همسران سابق پیامبر نباشند!
