مقدمه
انسانی که در مکتب اهل بیت (علیهم السلام) تربیت نیافته و از تابش انوار معارف الهى و تعالیم انبیا بر قلبش محروم مانده و تسلیم غرائز سرکش حیوانی شده است، مسلماً راه ناسپاسی و بخل را در پیش خواهد گرفت. از آنجا که «کنُود» به زمینى گفته میشود که قابل کشت نیست و چیزى از آن نمى روید، به انسانی که ناسپاسی میکند و بخل میورزد نیز «کنود» گفته مىشود؛ چرا که انسان ناسپاس نیز خیری از از او ناشی نمیشود.
مفسران براى «کَنُود» معانى زیادى را برشمردهاند که غالب آنها به همان معناى اصلى برمیگردد که در بالا اشاره کردم؛ از جمله این که «کنُود» کسى است که مصائب و مشکلاتش را با آب و تاب بیان میکند ولى نسبت به نعمتها دچار فراموشی است و یا این که نعمتهاى خدا را فقط برای خودش میخواهد و به تنهایی مىخورد و وقتی به دیگران میرسد از بخشش به آنها خودداری میکند و به زیر دستانش ظلم میکند و کتک میزند و خیرش به هیچ کس نمیرسد و حتی نعمت خدا را انکار مىکند؛ همچنان که در حدیثى از پیغمبر اکرم (صلى الله علیه وآله) مى خوانیم: أَ تَدْرُونَ مَنِ الْکَنُودِ: مى دانید کنود کیست ؟! عرض شد: خدا و رسولش آگاهتر است. فرمود: اَلْکَنُودُ الَّذِی یَأْکُلُ وَحْدَهُ وَ یَمْنَعُ رِفْدَهُ وَ یَضْرِبُ عَبْدَهُ: «کنود» کسى است که تنها غذا مىخورد، و از عطا و بخشش به دیگران خوددارى میکند، و بنده زیردستش را مى زند.[1]
منظور از انسانی که «کنود» است، انسانی است که پیوسته به دنبال شرارت، هواپرستی و سرکشی است که بعضى آن را به انسان کافر تفسیر کردهاند؛ چرا که انسانهای بسیاری هستند که سپاسگزار نعمتهای الهی هستند و اهل عطا و بخشش هستند و از کفران نعمتهای خدا و بخل ورزیدن دوری میجویند و دوستدار دستگیری از دیگران هستند و در پرتو ایمان به خدا، خودخواهىها و خودپرستىها را دور ریخته و روز به روز بیشتر متخلّق به صفات کمال الهی می شوند.[2]
کلیدواژهها: قرآن، انسان، ناسپاسی.
-----------------------------------
پینوشتها:
1. مجمع البیان، ج 10، ص 530.
2. تفسیر نمونه، ناصر مکارم شیرازی، سورۀ عادیات، آیۀ ۶.
