یکی از بهترین فرصتها برای خودسازی، اعتکاف است. می توان در همه کارها قصد تقرب کرد؛ اعتکاف، فراغتی برای عبادت و تفکر، مناجات با قاضی الحاجات و خلوت با اوست. در اعتکاف است که می توان تعلقات را در راه محبوب حقیقی ذبح کرد و از کثرت روی گرداند و به سوی وحدت حرکت کرد و با تهذیب نفس و اندوختن سرمایه تقوا و اخلاص، آخرت خود را آباد ساخت.
قرآن کریم بر این سنت حسنه که محبوب انبیاء و اولیا بوده، تاکید کرده است. ماده «عکف» نه بار در این کتاب آسمانی به کار رفته که در برخی از موارد معنای لغوی آن منظور بوده است که از آن جمله است:
«قالُوا نَعْبُدُ أَصْناماً فَنَظَلُّ لَها عاكِفين»1
در فضیلت اعتکاف همین بس که معادل طواف خانه خدا قرار گرفته و همتای رکوع و سجود به شمار آمده است؛ همچنین در فضیلت دو تن از انبیای بزرگ الهی چنین آمده که آنان مامور شدند تا کعبه و حریم آن را از لوث وجود بت و بت پرستی تطهیر کنند تا عبادت کنندگان در کنار قبله و حرم امن الهی به طواف، اعتکاف، رکوع و سجود بپردازد.2
هر عمل زمانی می تواند اثر بخشی تام داشته باشد که به مرحله کمال رسیده باشد. معتکف در ایام اعتکاف شایسته است با اعمال و اذکار، درخت معنویت را آبیاری کند و با چیدن علفهای هرزه گناه، زمینه رشد و بارور ساختن آن را فراهم سازد. بی تردید بعد از این زحمات، محصول کمال اعتکاف را خواهد چید.
عالم بزرگوار مرحوم سید بن طاووس(ره) برای جلوگیری از فاسد شدن اعتکاف به مومنین سفارشاتی دارند و می فرماید: بدان، کمال اعتکاف به این است که عقول و قلوب و جوارح، تنها بر عمل صالح واقع شوند و انسان آنها را فقط در درگاه احدیت محبوس سازد و از آنچه باعث از بین بردن کمال روزه می شود، دوری کند و علاوه بر مواظبت بر وظیفه روزه داری، باید مراقب وظیفه اعتکاف خود نیز بوده باشد و اگر معتکف خطورات خودش را در مسیر غیر خداوند قرار دهد، حقیقت کمال اعتکاف خود را به اندازه آنچه از معبود غافل شده و سهل انگاری کرده، فاسد ساخته است.3
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
1.شعراء،26
2.جوادی آملی، عبدالله، حکمت عبادات،ص181
3.سید بن طاووس، اقبال الاعمال،ص95
