پرسش:
اگر ماه رمضان ماه رحمت است پس چرا بعد از تمام شدن آن جشن گرفته می شود؟
پاسخ:
نباید از جشن گرفتن چنین توهم شود که چون ماه تمام شده است، مردم خوشحال اند و جشن می گیرند، بلکه مؤمنین از آن جهت که توانسته اند در ماه رمضان به مهمانی خدا رفته و اعمال صالح انجام دهند، عبادت نمایند و روزه بگیرند و انشاء الله گناهان شان به برکت آن ماه بخشیده شده باشد، خوش حال هستند و به همین جهت جشن می گیرند و به دیدار هم می روند حافظ شیرین سخن در کلام نغزی در این باره می گوید:
ماه رمضان رفت و عید رمضان آمد
صد شکر که این آمد و صد حیف که آن رفت
بنابراین جشن و عید گرفتن مردم در پایان ماه رمضان در واقع جشن توفیق درک ماه مبارک رمضان و میهمانی خدا و انجام وظایف بندگی است، نه این که از رفتن آن ماه خوشحال شده و جشن بگیرند.
گذشته از این اسلام همان طور که در ماه رمضان برای بشر وظایفی قرار داده است، در پایان آن ماه نیز وظایف خاصی بیان کرده از جمله آن که مردم آن روز را عید بگیرند و خوشحال باشند و دعا و نماز خاصی برای آن روز معین شده است.(1)
پس در واقع آن جشن هم عمل به دستور دین است، همان طور که روزه ماه رمضان به دستور دین می باشد و همان طور که خداوند به جهت اعمال ماه مبارک رمضان به مؤمنین پاداش می دهد برای جشن و شادمانی و اعمال روز عید نیز به آنها پاداش و جزای نیک می دهد.
لذا در قنوت نماز عید می خوانیم: (... بحق هذا الیوم الذی جعللته للمسلمین عیداً)(2) یعنی به حق این روز (اول شوال) که خداوند آن را برای مسلمانان عید قرار داده. بنابراین به دستور دین پایان ماه مبارک رمضان روز جشن و عید است و جشن گرفتن در این روز هیچ منافاتی با ماه رحمت بودن ماه مبارک ندارد.
پاورقی:
1. قمی، شیخ عباس، مفاتیح الجنان، ص 444.
2. امام خمینی، توضیح المسایل، تهران، نشر مرکز فرهنگی رجاء، 1366 ش، ص 365.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
آیت الله جوادی آملی ، اسرار عبادات ، صفحه 127-180 ، نشر مرکر اسراء قم ، 1381ش
