وهابیان برای اینکه اموری مثل تکفیر مسلمین را توجیه کنند[1] و خود را از اتهام تکفیر سایر مسلمانان مبرا سازند، دائما سعی در وانمود کردن این مطلب دارند که ما مسلمانان را تکفیر نمیکنیم بلکه ما کسانی را تکفیر میکنیم که اصلا مسلمان محسوب نمی شوند.
قطعا برای این ادعای خود دلیلی هم میآورند که مانند کثیری از ادلهی ایشان تنها یک شکل ظاهری موجه دارد. اما به واقع این مطلب هیچ پشتوانهی تاریخی، دینی[2] و حتی عقلانی ندارد.
یکی از دلایل ایشان در تکفیر مسلمانان، به تبعیت از اقوال محمدبنعبدالوهاب است که ابتدا تصویری غیر واقعی از مشرکان زمان پیامبر ارائه میدهد، سپس بین این مشرکان و بین مسلمانان این دوران و اعمال ایشان یک وجه شبهاتی بنا میکند، و بر همین مبنا حکم به تکفیر مسلمین را جایز و حتی واجب قلمداد میکند، چنانچه اگر کسی این قشر از مسلمانان را تکفیر نکند، خود متهم به کفر میگردد.
تصویری که محمدبنعبدالوهاب از مشرکان ارائه میکند به این قرار است، او می گوید: «و آخرين فرستادهی خدا، محمد (صلّي الله عليه و آله و سلّم) را که مجسمهی آن صالحان را شکست به سوي قومي فرستاد که عبادت ميکردند، حج به جا ميآوردند، صدقه مي دادند و ذکر خدا ميگفتند»[3]
این مطلب دو اشکال بزرگ دارد:
اول: اینکه این کاملا یک قیاس مع الفارق است. یعنی به هیچ عنوان نمیتوان اینگونه عنوان داشت که مشرکان زمان پیامبر به وحدانیت خدا، و نبوت پیامبر معتقد بودند. یا اینکه اهل انجام اموری چون صدقه، ذکر و عبادات خدای یگانه بودند، تاریخ گواه این مطلب است که انواع فسق و فجور و مشکلات اخلاقی در جامعهی آن زمان موج میزد، و اصولا یکی از مبانی اصلی پیامبر مبارزه با مفاسد اخلاقی رایج در آن زمان بود.
دوم: بر فرض که در میان مسلمانان اعمالی رایج باشد که در آن شائبههای خرافی هم باشد، یا حتی برخی از مسلمانان دارای عقائد کفر آمیز هم باشند، از آنجا که دو مانع اصلی تفکیر جهل و تاویل است، چه بسا این افراد به کفرآمیز بودن عقاید خود جهل دارند یا اینکه در اثر تاویلی که از برخی از آیات یا روایات به غلط برداشتهاند، به امری معتقد شدند. راه حل این است که با ایشان سخن گفته و آنها را به اشتباه خود واقف کنیم. نه اینکه از ابتدای امر با برچسب تکفیر به جنگ با ایشان برویم. [4]
در نظر داشته باشید که این سخنان در نقد عقاید محمدبنعبدالوهاب از زبان یک وهابی نقل میشود. حتی خود وهابیت عصر جدید هم میداند که این سلاح تکفیر راه به جایی نمیبرد. لذا برخی چون فرحان مالکی، به نقد کتب اصلی خود اقدام میکنند. اما متاسفانه هنوز بسیارند کسانی که با تندروی بر طبل تکفیر میکوبند و بر مبانی بی اساس جان و مال مسلمانان را به مخاطره می اندازند.
[3] بن عبدالوهاب،محمد، کشف الشبهات، ص 4، ناشر: وزارت ارشاد عربستان، 1410ق.
[4] مالکی، حسن بن فرحان، داعیا و لیس نبیا، ص 36 و 37، ناشر: مرکز دراسات تاریخی، اردن، 2004م.
