«وَ یَسْئَلُونَکَ عَنِ الرُّوحِ قُلِ الرُّوحُ مِنْ أَمْرِ رَبِّی وَ ما أُوتیتُمْ مِنَ الْعِلْمِ إِلاَّ قَلیلاً»(1)
«تو را از حقیقت روح پرسش میکنند، جواب ده که روح از سنخ امر پروردگار من است (و بدون واسطه جسمانیات بلکه به امر الهی به بدنها تعلق میگیرد) و آنچه از علم به شما روزی شده بسیار اندک است»(2)
کلمه هیجان انگیز«روح»که میخواهیم بحث کنیم، غیر از روح مردگان وامواتمان است که ان شاءالله قرار است امشب برایشان فاتحه ای بخوانیم. موضوع ما بیان مقدمه ای برای شناخت حقیقت روح است که به معنای مبداء هیات است (یعنی آن قوه ونیرویی که جانداران به وسیله آن قادر به حرکت واحساس ارادی میشوند, ویا اسمی است برای نفس یا جزئی که بوسیله آن حیات و جنبش و تحرّک حاصل میشود)(3)خداوند درآیه فوق«روح»را به«امری مربوط کرده که این« امر» متعلق به اسم مبارک ربّ است»که خودش جای بحث جدایی دارد که چرا«امر» زیر مجموعه اسم ربّ پروردگارقرار گرفته است، که موضوع بحث ما نیست.
خداوند در آیات دیگرقرآن کریم توضیحی اجمالی در باره این کلمه «امر» که «روح» به آن مربوط میشود را بیان کرده
«إِنَّما أَمْرُهُ إِذا أَرادَ شَیْئاً أَنْ یَقُولَ لَهُ کُنْ فَیَکُون»(4)
«کار او وقتی چیزی را اراده کند فقط همین است که بدو بگوید: باش پس وجود یابد»(5)
حالا اینکه بحث روح چه ارتباطی به بحث امر واراده پروردگار دارد بحثی پیچیده است که علامه طباطبایی(ره)در کتاب شریف تفسیر المیزان اشاره ای داشته است:
«از همه آنچه که گفته شد این معنا به دست آمد که امر عبارت است از کلمه ایجاد آسمانی، یعنی فعل مختص به ذات او و اسباب و علل واسطه و تخلل نیستند و این امر به مقیاس زمان و مکان و هیچ خصیصه مادی دیگری اندازهگیری نمیشود، و در درجه دوم این معنا را خاطر نشان میسازد که امر او در هر چیز عبارت است از ملکوت آن چیز، و فراموش نشود که ملکوت، ابلغ از ملک است بنا بر این برای هر موجودی ملکوتی و امری است.»(6)
همانطور که میبینید اطلاعات ما در مورد «حقیقت روح و بحث امر پروردگار» اطلاعات کامل و اغناء کننده ای نیست ودر آیه 85 سوره مبارکه اسراء خداوند به پیغمبر اکرم(صلی الله علیه وآله) میفرماید که در جواب برای اینکه از این پاسخ تعجب نکنند، اضافه کند که:«آنچه از علم به شما روزی شده بسیار اندک است»
ما فقط در این حد فهمیدیم که:« روح، ساختمانی مغایرومتفاوت با ساختمان ماده دارد و اصول حاکم بر آن غیر از اصول حاکم بر ماده و خواص فیزیکی و شیمیایی است»(7)
---------------
پاورقی
1- سوره مبارکه اسراءآیه85
2-مفردات الفاظ قرآن، ج2، ص117، نویسنده: راغب اصفهانی، حسین بن محمد، ناشر: مرتضوی، مکان چاپ: تهران، سال چاپ: 1374 ه. ش
3-ترجمه تفسیر المیزان، سوره مبارکه اسراءآیه85
4-سوره مبارکه یس آیه82
5-ترجمه تفسیر المیزان، سوره مبارکه یس آیه82
6- ترجمه المیزان، ج13، ص: 274، ناشر: دار الکتب الاسلامیه، مکان چاپ: تهران
7-برگزیده تفسیر نمونه، ج2، ص: 665، ناشر: دار الکتب الاسلامیه، مکان چاپ: تهران، سال چاپ: 1382 ش
8-در مورد روح بیشتر مطالعه کنیم
http://porseman.org/showarticle.aspx?id=587
آدرس کانال وادی مقدس
ادرس اینستاگرام
www.instagram.com/v
