در فرهنگ و اندیشه اهل بیت (ع) محبت ،واژه ای ارجمند و گرانقدر است.
پایه و مایه اصلی و اساسی آموزه‌های مدرسه اهل بیت (ع) ، هم در ساحت نظر و اصول و هم در حوزه عمل و وصول، مهر و ومودت است.
در معارف روایی اهل بیت وحی (ع) محبت ، مساوی و متحد با دین دانسته شده است:
۱.امام باقر (ع): الدین هو الحب و الحب هو الدین
۲.امام باقر (ع): الایمان حب و بغض
۳۰امام صادق (ع):هل الدین الا الحب
۴.امام صادق(ع): هل الایمان الا الحب و البغض
(میزان الحکمه،محمد محمدی ری شهری،ج۱,باب۶۵۸,ص۵۰۳,ح۳۰۹۵و۳۰۹۶و۳۰۹۷و۳۰۹۸)
درتفسیر این دسته از روایات باید گفت:
در مدرسه اهل بیت (ع) دین داری و باورمندی فرایندی مرکب از دو عنصر است؛
۱.بینش ۲.گرایش
بینش در حوزه ادراکات نظری و از سنخ جزم و علم است که علم کلام و فلسفه و عرفان نظری عهده دار تبیین آنست.
گرایش در حوزه تحریکات عملی و از سنخ عزم و عمل است که علم اخلاق و عرفان عملی متکفل اجرای آنست.
در گزاره های علمی، تنها یک رابطه و پیوند بین گزاره و نهاد ( موضوع و حکم یا مبتدا و خبر) برقرار می شود که با تصدیق این رابطه،بی اختیار علم و جزم حاصل میشود و اراده انسان در حصول این علم دخالتی ندارد اما در عقیده و ایمان ، علاوه بر پیوند مزبور، پیوند دیگری بین محتوای آن گزاره و جان انسان لازمست و گرنه ایمانی نسبت به یک حقیقت جزمی شکل نخواهد گرفت.
بنابراین ایمان از سنخ گرایش و فعل اختیاری نفس است و اراده انسان میان شخص و ایمانش واسطه میشود . به همین رو ایمان تکلیف پذیر بوده و زمامش تنها در اختیار نفس انسان است اگرچه اکراه پذیر نیست.
مطابق بیان بالا منظور این روایات آنست که دین داری صرفا علم و جزم و قطع و یقین منطقی نیست بلکه رکن رکین و اصل اصیل آن گرایش قلبی و محبت درونی نسبت به معلومات است؛ چرا که این دست قدرتمند محبت و مودت است که آدمی را به سوی کمالات معلوم در محبوب سوق می دهد و مشابهت و مشاکلت با محبوب را رقم می‌زند.
www.nasimemohabbat.com
