متن سوال: خداوند در سوره اعراف، آیه 157 میفرماید: “الذین یتبعون الرسول النّبی الاُمّی…؛ کسانی که از رسول نبی پیغمبر امّی پیروی میکنند…” بفرمایید فرق بین رسول و نبی چیست؟ با توجه به اینکه خداوند، پیامبر را در قرآن، “خاتم النبیین” خوانده است، آیا میتوان گفت: پیامبر خاتم الرسل نیز هست؟ چرا؟
متن پاسخ: «نبیّ» از مادّه «نبأ» به معنای «پیام » یا «پیام مهم » است . پیامبران الهی را از این نظر «نبی» می گویند که پیام خداوند را به بندگان می رسانند . گفته شده که این واژه ، از مادّه «نَبْوَه » به معنای رفعت و بلندی است و اطلاق این واژه بر انبیا به لحاظ بلندی مقام و مرتبه آنها است . «رسول » ، در اصل ، از مادّه «رسل » و به گفته راغب ، به معنای حرکت توأم با آرامش است ، و از آنجا که فرستادگان پروردگار ، مأمورند با بندگان خدا با آرامش برخورد کنند ، به آنها رسول گفته شده . رسول معنای نبیّ ، از جهت مصداق ، اعم از رسول است ; یعنی همه انبیا دارای مقام نبوّت بوده اند; ولی مقام رسالت به گروهی خاص از ایشان اختصاص دارد; پس مقام رسول ار نبیّ والاتر است . در برخی از روایات آمده که نبیّ ، فرشته وحی را در «خواب » می بیند و در بیداری ، فقط صدای آن را می شنود; ولی رسول در بیداری هم او را می بیند; بنابراین ، بین آن دو عموم خصوص مطلق ، و رسول اخصّ است . یعنی هر رسولی «نبیّ» هست . ولی ، هر «نبیّ» رسول نیست ]از 124 هزار پیامبر ، 313 نفر از آنها مرسل بودند[ . پس از آنچه گذشت ، روشن شد که هر رسولی ضرورتاً نبیّ نیز هست و هرگاه نبوت ، خاتمه بیابد ، ضرورتاً رسالت نیز خاتمه می یابد; پس با توجه به اینکه «نبوت » مقدمه رسالت است و رسولان از بین انبیا برگزیده می شوند ، باید انبیا بیایند تا از میان آنها رسولانی برگزیده شوند; بنابراین ، همین که نبوت خاتمه یافت ، دیگر نبیّ وجود ندارد تا ویژگی رسالت را دارا باشد; در نتیجه ، رسالت به خودی خود خاتمه یافته است ; به بیان دیگر اگر منصب پیامبری از جانب خداوند متعال قطع شود ، دیگر موضوعی برای پیام رسانی باقی نخواهد ماند; پس پیامبر گرامی(ص ) هم خاتم الانبیا و هم خاتم الرسل است .
