مرســـــــلون

آیــه­ ی 7 *«خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ وَ عَلَى سَمْعِهِمْ وَ عَلَى أَبْصَارِهِمْ غِشَاوَةٌ وَ لَهُمْ عَذَابٌ عظِيمٌ»* ([آنها بر اثر دشمني و گردنكشي با حق و حقیقت كار را به جايي رساندند كه] خدا [به كيفرِ كردارشان] بر دل­هاي آنان و بر شنوايى ايشان مُهرِ [تيره ­بختي] نهاده، و [همچنین؛ به دليل دشمنی و پشتِ پا زدن به هدایت] بر ديدگانشان پرده‏اى [از غفلت آویزان کرده] است [كه حق را نمي­بينند، پس به جهت اين تاريكي و غفلت، وجودشان از راهيابي و دريافتِ هدايت و رسیدن به سعادت همواره محروم مي­ماند] و براي آنان عذابى بزرگ [در آخرت فراهم] است) سوره ی بقره . استعمال «خَتم» و موارد مشابه در قرآن «خَتَمَ اللّهُ»؛ كلمه ­ي «ختم» از جهت لغت؛ در مقابل «فتح»، به معنای «کامل کردن» یا «به پایان رساندن» است.[1] مثلاً در زمان­هاي سابق هنگامی که نامه­ ای را به پایان می­رساندند انتهای آن را مهر می­نمودند که این حرکت، نشانه­ ی ختم نامه و آخر کار بود.[2] و از جهت اصطلاح؛ به معنای «نفوذ ناپذیری در امر هدایت» به کار رفته است.[3] قرآن کریم تعابیر مختلف و متنوعی را به عنوان نفوذ ناپذیری در بحث هدایت به کار برده است که اجمالاً به آنها اشاره می­شود:[4] 1. «ختم»؛ چنان­که فرمود: «خَتَمَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهمْ»«بقره/7». 2. «طبع»؛ چنان­که فرمود: «طَبَعَ اللّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ»«نحل/108». 3. «صرف»؛ چنان­که فرمود: «صَرَفَ اللّهُ قُلُوبَهُم»«توبه/127». 4. «أکنَّه»؛ چنان­که فرمود: «إِنَّا جَعَلْنَا عَلَى قُلُوبِهِمْ أكِنَّةً»«کهف/57». 5. «قفل»؛ چنان­که فرمود: «أمْ عَلَى قُلُوبٍ أقْفَالُهَا»«محمد/24». 6. «غُلف»؛ چنان­که فرمود: «وَ قَالُواْ قُلُوبُنَا غُلْفٌ»«بقره/88». 7. «رین»؛ چنان­که فرمود: «كَلا بَلْ رَانَ عَلَى قُلُوبِهِم مَّا كانُواْ يَكْسِبُون»«مطففین/14». 8. «تقلیب»؛ چنان­که فرمود: «وَ نُقَلِّبُ أفْئِدَتَهُمْ وَ أبْصَارَهُمْ»«انعام/110». 9. «قساوت»؛ چنان­که فرمود: «ثُمَّ قَسَتْ قُلُوبُكُم مِّن بَعْدِ ذَالِكَ»«بقره/74». 10. «مرض»؛ چنان­که فرمود: «فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ فَزَادَهُمُ اللَّهُ مَرَضاً»«بقره/10». حاصل آن که؛ استعمالِ «خَتم» و موارد مشابه، و همچنین نسبت دادن اين عمل به خداي تعالي، کیفري است که ریشه در اعمال فردِ گنه­کار دارد.

 [1]. مصطفوى، حسن‏(1430هـ ق)ج‏3، ص22؛ اب‍ن ‌م‍ن‍ظور، م‍ح‍م‍د ب‍ن‌ م‍ک‍رم‌‏(1414هـ ق)ج‏12، ص164. [2]. ر.ك: یعقوب، جعفری(1376هـ ش)ج‏1، ص53؛‌ همچنين، ر.ك: شريعتى، محمد تقى(1346هـ ش)متن، ص107؛ و نيز، ر.ك: بروجردى، سيد محمد ابراهيم(1366هـ ش)ج‏1، ص110. [3]. جوادی آملی، عبدالله(1385هـ ش)ج۲، ص۲۲۳. [4]. همان، ص۲۲۷.

================================
برای مشاهده ی مطلب مرتبط
​بيان سه نكته در آیه 7 سوره ی بقره​