انسان در زندگی خود با نیازهای مختلفی مواجه است و دائما در پی برطرف کردن آنها میباشد.
قسمی از این نیازها جنبه مادی دارد. مثل نیاز به خوردن و آشامیدن. و قسمتی دیگر از آنها جنبه معنوی دارد. مثل نیاز به محبت و مهرورزی.
اگر به این نیازها توجه کنیم به این نتیجه می رسیم که تقریبا تمام این نیازها، هرچند برای مدت کوتاه سیری پذیر هستند. بدین معنا که انسان بعد از مدتی نسبت به نیازش ارضاء میشود.
ولی شاید تنها نیازی که انسان از برطرف کردن آن سیر نميشود، نیاز به دانستن و فهمیدن است.
انسان هر اندازه بر معلوماتش افزوده میشود، همانقدر بر کثرت مجهولات خویش بیشتر واقف میشود. لذا هرروز نسبت به افزودن دانسته های خویش حریصتر میشود.
چنانکه مشهور است وقتی ابوریحان در بستر مرگ بود، مسئله ای پرسید.
بر او خرده گرفتند که: حالا چه وقت پرسیدن است؟
ابوریحان جواب داد: "بدانم و بمیرم بهتر است یا ندانم و بمیرم؟!"
در این رابطه کلام زیبایی از امیر بیان حضرت امام امیرالمومنین علیه السلام روایت شده که فرمودند:
كل وعاء يضيق بما جعل فيه إلا وعاء العلم فإنه يتسع (نهج البلاغه حکمت 205)
هر ظرفی نسبت به آنچه دربرمیگیرد پر میشود، مگر ظرف علم. همانا هر اندازه علم زیاد شود، ظرف آن نیز وسیع تر میشود.
بنابراین علم گوهری است که هرکس آن را به معنای واقعی بدست آورد، هیچگاه از آن سیر نشده و دائما در پی افزایش آن است.