یکی از گناهان کبیره که زمینه‌ساز شرک به خداوند و دشمنی و بدخواهی با دیگر همنوعان می شود گناه تکبّر و خود برتر بینی می باشد. اگر انسان بتواند این گناه را از خود دور نماید توانسته است که بسیاری از رفتارهای ناپسند و گناهان دیگر را از خود دور کرده باشد. معنای تکبّر این می باشد که فرد با رفتار و عملکرد خود اینگونه نشان دهد که از دیگران بالاتر و برتر می باشد. در این باره گفته شده است که برای درمان این صفت ناپسند باید در مرحله اوّل دانست که چگونه تکبّر به وجود می آید. دانشمندان بر این باور هستند که تکبّر به خاطر خود برتر بینی و عجب می باشد. در واقع شخص به خاطر نقصانی که در وجودش قرار دارد ناخودآگاه به سمت تکبر و خود برتر بینی کشیده می شود. از امام صادق عليه‌السّلام ـ نقل شده است كه فرمودند: «ما من احدٍ تكبَّر الا لِذلة وَجَدَها في نفسه»(1). هر كه تكبر نمايد اين بزرگ‌بيني بر اثر ذلّت و نقصي است كه در خود او وجود دارد. اميرالمومنين علي ـ عليه‌السلام ـ مي‌فرمايد: «بر حذر باش از تكبر. زيرا كه آن از گناهان بزرگ است.»(2) نقصي كه در فرد وجود دارد و باعث تكبر مي‌شود، در برخي روايات بيان شده، لذا بايد آنها را شناخت وبه درمان يكايك آنها پرداخت.
1). رشيد پور، مجيد، مباني اخلاق اسلامي، انتشارات هجرت، 1374، ص311.
2). همان، ميزان الحكمة، انتشارات دفتر تبليغات اسلامي. چاپ چهارم، 1371، ج8، ص298.
