یکی از حرام هایی که قرآن کریم به آن تصریح کرده است خوردن و تصاحب مال به طور باطل است زیرا خداوند متعال در یک جا می فرماید: « یا ایّهَا الَذّینَ امَنُوا لا تَأکُلُوا اَموالَکُم بَینَکُم بِا لباطِل اِلاّ أن تَکُونَ تِجارَةً عَن تَراضٍ مِنکُم »۱ ای کسانی که ایمان آورده اید نباید أموالتان را در بین خود بطور باطل بخورید، مگر اینکه این اموال را از راه تجارت و با رضایت یکدیگر بدست آورید.
و در آیه ی دیگر می فرماید: « وَ لا تأکُلوا أموالَکُم بَینَکُم بِا الباطِل وَ تُدلُوا بِها اِلی الحُکّامِ »۲ نباید اموالتان را در بین خود بطور باطل بخورید و نباید آنها را به حاکمان دهید.
بدیهی است که این دو آیه برای حکم به حرمت أکل مال به باطل( خوردن مال و تصاحب آن به طور باطل) کفایت می کند بلکه یکی از آن دو نیز برای آن کافی است و دیگر نیاز به جستجو از أدلّه ی دیگر نیست
منظور از أکل مال به باطل چیست؟ تردیدی نیست که منظور از واژه ی أکل خصوص خوردن نیست که معنای لغوی آن است بلکه منظور مطلق گرفتن است که شامل خوردن نیز می شود، و امّا منظور از باطل چیزی است که در مقابل حقّ است بنابراین معنای جمله ی یاد شده در آیه ی شریفه این است که نباید به طور نا حقّ از اموال استفاده کنید، پس منظور از این دو آیه این است که نباید مالی را به طور باطل بگیرید و در نتیجه گرفتن و استفاده کردن از مال در صورتی حرام است که معلوم باشد باطل است، و باطل بودن در صورتی است که غالباً به یکی از عناوین محرّمه معنون شده باشد، مثل اینکه از راه قمار بازی یا قسم به دروغ به دست آید آنطور که در دو روایت آمده است، و مثل اینکه از راه ربا یا دزدی، یا غش در معامله یا فریب دادن دیگران و یا مانند اینها بدست آید.
پی نوشت:
1.نساء 79
2.بقره ۱۸۸
