حکمت 399 نهج البلاغه:
همانا فرزند را به پدر، و پدر را به فرزند حقّى است.
حق پدر بر فرزند اين است که فرزند در همه چيز جز نافرمانى خدا، از پدر اطاعت کند،
و حق فرزند بر پدر آن که نام نيکو بر فرزند نهد، خوب تربيتش کند، و او را قرآن بياموزد.
حق پدر بر فرزند:
ظاهر اين است که حقي را که امام عليه السلام، به اين گستردگي درباره ي پدران فرموده اعم از واجب و مستحب است؛ و به تعبير ديگر در مواردي اطاعت واجب است که اگر ترک کند سبب اذيت و آزار مي شود و منجر به عقوق پدر مي گردد. اما مواردي هست که اگر اطاعت نکند پدر اذيت نمي شود. در اينجا مستحب است که فرزند به امر پدر احترام بگذارد و اطاعت کند.
البته گاهي مسائل سرنوشت سازي است که اگر پسر بخواهد از پدر اطاعت کند گرفتار خسارت عظيمي مي شود، هر چند داخل در معصيت نيست. مثلا پدر از عروس خود ناراحت باشد، و به فرزند خود دستور دهد که همسرت را طلاق بده؛ و يا اينکه پسر تجارت پر سودي با شريکي دارد، و پدر از شريک ناراحت باشد، و به پسر خود بگويد که به شراکت خود خاتمه بده.
*در اين گونه موارد دليلي بر وجوب اطاعت پدر هر چند معصيت خدا نيست، نداريم.
حق فرزند بر پدر:
& نام نيک بر فرزند بگذارد.
& او را به خوبي تربيت کند.
& قرآن را به او تعليم دهد.
نام، چيزي است که هر روز بارها انسان با آن مخاطب مي شود و طبعاً اثر تلقيني دارد.
روح و ذهن انسان در کودکي بسيار تاثير پذير است، و اگر پدر و مادر در تربيت فرزند کوتاهي کنند خسارت عظيمي، هم دامان پدر و مادر را مي گيرد، و هم فرزند را.
امام علي عليه السلام از ميان تمام آداب و تعليمات به تعليم قرآن توجه کرده است، و بر آن تاکيد مي کند؛ زيرا قرآن مجموعه ي بي نظيري است که تمام درسهاي زندگي مادي و معنوي در آن جمع است.
منبع: پيام امام امير المؤمنين (ع)، نوشته آيت الله مکارم شيرازي و جمعي از فضلا.
