خلاصه تفسیر سوره انشراح بر اساس المیزان - ۲
(أَ لَمْ نَشْرَحْ لَكَ صَدْرَكَ، آيا ما سينه تو را گشاده نساختيم؟)
راغب، لغتشناس قرآنی مشهور گفته است: كلمه شرح در اصل به معناى باز كردن گوشت و امثال آن است. وقتى گفته مىشود: شَرَحت اللَّحمُ یعنی گوشت باز شد و شَرَحتُ اللَّحمَ یعنی من گوشت را باز كردم. از جمله موارد استفاده از این واژه، شرح صدر است كه معنايش باز شدن و گستردگى سينه به نور الهى و آرامشی از ناحيه خداست. [آن موقعها قیمت گوشت طوری بود که میشد بازش کنی. الان گوشت، ملت را باز میکند]
مضمون آيات سهگانه اول سوره هر يك بر قبلی متوقف است. بعد از این سه آیه، علت شرح صدر رسول خدا را آورده که همان آیه (فَإِنَّ ... يُسْراً) است. به نظر میرسد این آیه با وضعیت رسول خدا در اوایل، میانه و اواخر بعثت منطبق است. [به این معنا که ایشان در اوایل بعثت سختی کشید، در اواخر هم با جفتکهایی که برخی اصحابش در ماجرای سپاه اسامه و جانشینی امیرمومنان انداختند خاطر شریفش مکدر شد. فقط در میانه و مدینه بود که اندکی آسودگی پیدا کرد. هرچند در همان ایام هم درگیر جنگهای بزرگی شد.]
سپس این آیه [فان ... یسرا] را تکرار کرده است. دو آیه آخر سوره [فاذا فرغت ... فارغب] را گویا نتیجه همراهی آسانی با سختی و گشایش سینه آن حضرت قرار داده است. اینها همه شاهد بر این هستند كه منظور از شرح صدر رسول خدا گستردگى و وسعت نظر ایشان است، به طورى كه ظرفيت دریافت وحى را داشته باشد. همچنین معنای دیگر شرح صدر این است که پیامبر نيروى تبليغ وحی و ظرفیت تحمل ناملايماتى كه در اين راه مىبيند داشته باشد. [اوایل در مکه به او سنگ میزدند. اتهام دروغگویی، دیوانگی و جادوگری بخشی از عملیات روانیای بود که علیه ایشان اجرا کردند. غلامان و بیچارگان و پابرهنگانی که به او ملحق میشدند شکنجه میکردند و خلاصه از هیچ ستم و جنایتی در حق او فروگذار نمیکردند.]