«خلیج فارس»: نامی است که از روزگاران بسیار کهن به خلیج جنوبی فلات ایران داده شده است. اسناد مکتوب فراوانی نیز این واقعیت را تأیید میکنند. در این نوشتار، با استفاده از کتاب «نام خلیج فارس در طول تاریخ» اثر مرحوم دکتر محمدجواد مشکور، به برخی اسامی کهن این خلیج اشاره میشود و نشان داده خواهد شد که تقریباً همه این اسامی، همریشه با کلمه «پارس» هستند.
پیش از تسلط آریاییها بر فلات ایران، آسوریان این خلیج را «نارمرتو» (Narmarratu) به معنی رود تلخ مینامیدند.
در کتیبهای که در تنگه سوئز یافت شده و منسوب به داریوش کبیر است، به نام «درایه تیه هچا پارسا آئی تی» (Draya tya hacha Parsa aity) به معنی دریایی که از پارس میرود، اشاره شده است.
فلاویوس آریانوس، مورخ یونانی سده دوم میلادی، از پرسیکون کاای تاس (Persikonkaitas) نام برده است که معنای آن دقیقاً برابر خلیج فارس است.
استرابون، جغرافیدان یونانی معاصر با حضرت مسیح (ع) نیز بارها نام خلیج فارس را در کتاب خود آورده است.
بطلمیوس، بزرگ ترین دانشمند هیأت و جغرافیای قدیم نیز در قرن دوم میلادی، معادل واژه خلیج فارس را تحت عنوان «پرسیکوس سینوس» (Persicus Sinus) ذکر کرده است.
عبارت «ماره پرسیکوم» (Mare Persicum) یا دریای پارس، در کتابهای جغرافیای قدیم نیز به همین ناحیه اشاره دارد.
«آکواروم پرسیکو» (Aquarum Persico) یا آبگیر پارس، نامی است که کوین توس کورسیوس روفوس، مورخ رومی قرن اول میلادی به این ناحیه از آبهای جنوب فلات ایران داده است.
اصطلاح لاتینی «سینوس پرسیکوس» که از قدیم در مورد خلیج فارس (و دقیقاً به همین معنای امروزی) به کار میرفت، بعدها به سایر زبانهای زنده جهان ترجمه گردید و واژههای «golfe Persique» (فرانسوی)، «Persian Gulf» (انگلیسی)، «Persischer Golf» (آلمانی)، «Persico Golf» (ایتالیایی)، «Persidskizaliv» (روسی) و «Perushawan» (ژاپنی) را ساخت که در همه آنها ریشه «پارس» به چشم میخورد.
برای مطالعه بیشتر بنگرید به: محمدجواد مشکور، نام خلیج فارس در طول تاریخ