یکی از معضلاتی که جامعۀ امروز با آن دست به گریبان است و به ویژه در جوامع غیر اسلامی شیوع زیادی پیدا کرده، پدیدۀ خودکشی است که کسی که مبادرت به این عمل می نماید، به شدت مورد خشم خداوند قرار میگیرد. در این نوشته از منظر قرآن و روایات، به تشریح عواقب بد آن میپردازم.
خودکشی از نظر منابع اسلامی، عملی حرام و از گناهان کبیره محسوب میشود و تنها گناهی است که انسان بعد از ارتکاب آن دیگر هیچگاه فرصت توبه و جبران آن را نخواهد داشت.
آنچه از آیات قرآن به دست میآید این است که خودکشی به معنای کشتن یک انسان است که در آیات مختلف این مسئله با اهمیت قابل توجهی بیان شده است؛ تا آن جا که قتل بىدلیل یک انسان، به اندازۀ کشتن تمام مردم روى زمین قلمداد شده است:
«مَنْ قَتَلَ نَفْساً بِغَیْرِ نَفْسٍ أَوْ فَسادٍ فِى الأَرْضِ فَکَأَنَّما قَتَلَ النَّاسَ جَمِیْعاً.
آن کس که انسانى را بدون این که قاتل باشد و یا در زمین فساد کند بکشد، گویا همه مردم را کشته است. از این جهت، فرقی میان خود انسان یا شخص دیگر نیست».[1]
کسی که اقدام به خودکشی میکند در حالی که متوجه کاری که انجام می‌دهد باشد و بداند چه میکند، هر چند که در شرایط سختی قرار گرفته باشد که از روی ناچاری دست به انجام آن بزند، با این حال گناهی بزرگ و غیر قابل جبران میباشد و عذاب الهی او را در بر خواهد گرفت؛ چون با این کار دیگر زنده نیست که بتواند توبه کند.
البته این که شخصی که دست به عمل خودکشی میزند و با این کار مبتلی به عذاب الهی میشود، لزوماً به این معنا نیست که تا ابد در آتش جهنّم معذّب باشد، بلکه هر چند که در بین اهل دوزخ داخل میشود ولی با خیرات، صدقات و طلب مغفرتی که بازماندگانش به نیت او انجام میدهند، قطعاً موجب تخفیفاتی در مجازاتش میشود که باعث امیدواری به نجاتش از عذاب ابدی میشود و بعد از اینکه عذاب متناسبی را میچشد، احتمال بخشش او وجود دارد؛ همچنان که در روایتی آمده است که یکی از صحابه از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل کرده: «برای مردگان خود هدیه بفرستید». گفتم: هدیه مردگان چیست؟ فرمود: «صدقه و دعا». اضافه فرمود: «ارواح مؤمنان هر جمعه به آسمان دنیا مقابل خانه‌های خود می‌آیند و فریاد می‌کنند... ای خانوادۀ من، پدر، فرزندان و خویشان من، بر ما مهربانی کنید. آنچه در دست ما بود، عذاب و حساب آنها بر ما است. نفعش برای غیر ما. ای خویشان ما، به درهمی یا قرص نانی یا جامه‌ای ما را کمک کنید تا خداوند شما را از جامه‌های بهشت بپوشاند».[2]
کلیدواژهها: قرآن، روایات، خودکشی، گناه کبیره، حرام.
---------------------------------------
پینوشت ها:
1. مائده/ آیه 32.
2. محدّث قمی، مفاتیح الجنان، بخش زیارت قبور مؤمنین.
