از امام صادق علیه السلام نقل شده،که نبی اکرم (ص)لشکری را به جنگی فرستادند، وقتی بازگشتند، فرمودند(مرحبا بقوم قضوا الجهاد الاصغر و بقی علیهم الجهاد الاکبر ،فقیل یا رسول الله و ما الجهاد الاکبر ؟ قال (ص) جهاد النفس)
(آفرین به گروهی که جهاد اصغر را تمام کردند وباقی ماند بر آنها جهاد و جنگ بزرگتری،پس گفته شد :یا رسول الله این همه سختی و مشقت و مجروح و کشته درجنگ است،چه چیزی بالاتر ازاین است .جهاد اکبرچیست؟فرمودند:جهاد و مبارزه با نفس)
مقایسه جهاد با نفس نسبت به جهاد با دشمن خارجی:
1.از جهت مدت:چون جهاد با نفس تا لحظه آخر عمر ادامه دارد مدت آن، بیشتر از جهاد با دشمن خارجی است.
2.از جهت نفرات :در جنگ خارجی کسانی که توان داردند به جنگ میروند ولی در جنگ با نفس پیر و جوان ندارد همه باید بجنگند.
3.از جهت سختی :پیامبر فرمودند:دشمن ترین دشمنان ،دشمنی است که بین دو پهلوی توست.
4. از جهت پشتوانه:جنگ با دشمن داخلی و نفسانی،پشوانه جهاد خارجی است؛کسی که بر دشمن درون پیروز شد مبارزه با دشمن برون برایش آسان است.
5.از جهت اهمیت:اهمیت جهاد بستگی به قدرت دشمن دارد،نفس و هم پیمان قویش،که همان شیطان باشد قویترین دشمنان انسان در این عالم هستند.
لذا امیرالمومنین علی (ع) یکی از صفات متقین را در خطبه ی همام(متقین)جهاد با نفس میدانند:
ان استصعبت علیه نفسه فیما تکره لم یطعها سولها فیما تحب.
هرگاه نفس او در انجام وظایفی که از آن ناخشنود است،سرکشی کند،او نیز نفس خود را ازآنچه دوست دارد، محروم می سازد(1)
1.برگرفته از کتاب راه و رسم پرهیزکاران آیت الله مکارم شیرازی
