والشَّمْسِ وَضُحَاهَا ﴿۱﴾ وَالْقَمَرِ إِذَا تَلَاهَا ﴿۲﴾ وَالنَّهَارِ إِذَا جَلَّاهَا ﴿۳﴾ سوگند به خورشید و گسترش نور آن؛ سوگند به ماه هنگامی‌که از پی خورشید درآید؛ سوگند به روز هنگامی‌که خورشید را روشن کند؛ همان‌‌گونه که از سیاق این سوره کریمه و قواعد زبان عربی و از شرح مفسرین روشن است، ضمیر «ها» به خورشید برمی‌گردد، مفسرین تنها در مورد «والنهار اذا جلاها» دچار اختلاف شده‌اند، به این شکل که ضمیر «ها» را گاه به خورشید، گاه به تاریکی و گاه به زمین نسبت داده‌اند. علت این امر آن است که مردم در طول تاریخ به این فهم خو گرفته‌اند که طلوع خورشید، تاریکی شب را از میان برده و روز را روشن می‌نماید. مگر می‌شود روز، روشن‌کننده‌ی خورشید باشد؟ در آغاز دهه شصت از قرن بیستم میلادی، فعالیت‌های فضانوردان آغاز شد؛ فضانوردانی که به آسمان سفرکرده بودند با حقایق شگفت‌آوری مواجه شده‌اند؛ آن‌ها دریافتند که تاریکی شدیدی اغلب اجزای کیهان را پوشانده است و لایه روشنی‌بخش روز، کمربند بسیار باریکی است که ضخامت آن از سطح دریا تنها دویست کیلومتر می‌باشد، این کمربند، نیم‌کره رو به خورشید زمین را می‌پوشاند و با سرعتی معادل میانگین سرعت چرخش زمین به دور محور خود، در مقابل خورشید حرکت میکند، به محض عبور از این لایه باریک، خورشید به صورت قرصی آبی و کم‌رنگ در صفحه‌ای بسیار سیاه به نظر می‌آید، همچنان که ستارگان به صورت نقاط آبی کم رنگ نمایان شده، به سختی قابل مشاهده می‌باشند، دانشمندان با بررسی این پدیده حیرت‌انگیز در صدد برآمدند تا علت تاریکی کیهان و روشنایی در نیم‌کره رو به خورشید زمین با ضخامتی معادل دویست کیلومتر را دریابند، آن‌ها متوجه شده‌اند که اکثر قریب به اتفاق پرتوهای خورشیدی قابل رؤیت نیستند؛ آن بخش از پرتوها که مرئی هستند تنها پس از چندین بار انعکاس و پراکندگی در تعدادی از اجسام مانند مولکول‌های عناصر و ترکیبات تشکیل‌دهنده لایه پایینی اتمسفر گازی زمین با گرد و غبار، قطرات ریز آب و بخار موجود در آن دیده می‌شوند، به زبان ساده تر در جو به علت خلا و نبودن ذرات چیزی وجود ندارد تا نور خورشید را منعکس کند به همین علت جو تاریک و سیاه است و فقط لایه روز است که به علت وجود ذرات، رطوبت، بخار و .... نور خورشید را منعکس میکند و چه زیبا قرآن فرمود روز روشن کننده خورشید است.
برگرفته از کتاب قرآن، علم، اعجاز تالیف رضا افضلی
