مرســـــــلون

سه لایه جنگ شناختی و تحلیل تغییرات اجتماعی

شاید این سوال برای شما هم پیش آمده باشد که تغییرات اجتماعی چگونه اتفاق می‌افتد. چگونه ذهنیت مردم جامعه عوض می‌شود و با تغییر نسلی، یک نگاه و #شناخت_وارونه و از واقعیت ها و تاریخ و جغرافیا پیدا می‌کنند. باید اذعان نمود که در ساحت های مختلف به عوامل مختلف بستگی دارد و به اصطلاح، چندعاملی و(multifactorial) است.

اما اگر از زاویه دید #علوم_شناختی و جنگ های سایبری بخواهیم نگاهی به تغییرات نرم اجتماعی داشته باشیم، چنین فرایند سه گانه‌ای را می توان متصور بود:

 لایه اطلاعات(information): این سطح از جنگ شناختی با تکیه بر بمباران خبری، شایعات و فضاسازی و با هدف #تسخیر_افکار‌عمومی(public opinion) شکل می‌گیرد. در واقع دامنه و پهنای داده ها افزایش پیدا می‌کند و عمق داده‌ها در سطح پایینی قرار می‌گیرد و با تلاش در #فضاسازی، وضعیت شناختی جامعه هدف را مختل یا وارونه می کند و در حالت ناپایدار و هیجانی قرار می‌دهد.(نفوذ در جریان مطبوعات و شبکه های اجتماعی و خبری)

 لایه ذهنیت‌ها(common sense): این سطح از جنگ شناختی، مربوط به اطلاعات سطحی جامعه نیست. بلکه متوجه اطلاعات پایدار و به اصطلاح #ارتکازات و عقل عرفی جامعه می‌شود. در جامعه شناسی از این سطح با عنوان شعور مشترک(common sense) یاد می‌شود. در روانشناسی نیز مفهوم #طرحواره با این واژه قرابت دارد که به داده‌ها و اطلاعات درونی‌سازی شده و رسوب‌یافته در ذهن اطلاق می‌شود. جنگ شناختی در این سطح با هدف فرهنگ سازی و #تغییر_عادت‌ها و الگوی های شناختی جامعه هدف سر و کار دارد.(نفوذ در جریان فرهنگ و هویت و فیلم سازی و سبک زندگی)

لایه معرفت‌ها(knowledge): ایستگاه مبنایی جنگ شناختی، الگوهای بنیادین و معرفت‌شناسی جامعه هدف است. مثلا #اتاق‌های_فکر و اندیشکده ها و دانشگاه‌های یک جامعه را بلخاظ پارادایمی، از عقل‌گرایی به تجربه گرایی و از هستی‌شناسی به زبان‌شناسی تنزل می‌دهند. یا از طریق تکنولوژی و تلویزیون و رسانه و با غلبه تصویر به تعبیر مارشال مک لوهان، #معرفت‌شناسی_عقل‌گریز را بر جامعه مسلط می‌کنند.(نفوذ در جریان تولید باور و علم و دانش)

اهداف لایه‌های شناختی

▫️در لایه اول، مامور جنگ شناختی به دنبال #فضاسازی است و در لایه دوم جنگ شناختی در پی #فرهنگ‌سازی است و لایه سوم نیز با هدف #معرفت‌سازی یا #ایدئولوژی‌_سازی و خلق واقعیت طراحی و تدوین و راهبری می‌شود.

ابزار لایه‌های شناختی

▫️لایه اول، #خبرپایه است و با مطبوعات و شبکه های اجتماعی، دستکاری و مهندسی می‌شود. لایه دوم #فرهنگ‌پایه بوده و بتدریج از طریق فیلم و سریال و سبک زندگی، ذهنیت جامعه هدف و ناخودآگاه اجتماعی و به تعبیری دیگر (common sense)، تغییر پیدا می‌کند.

▫️لایه سوم نیز #معرفت‌پایه بوده و بتدریج در ساحت تخصصی، از عقل گرایی و محوریت وحی‌ به سمت تجربه گرایی و شبه علم‌ها و نامعرفت‌ها تغییر وضعیت می‌دهد. در سطح عمومی نیز معرفت شبکه‌ای و داده‌بنیاد و #اطلاعات‌سرگردان و پرتکرار و تعمیم یافته مجازی، اعتبار پیدا می کند و جایگزین معرفت و باورهای مستدل و معقول(باور صادق موجه) می‌شود.

علیرضامحمدلو، مدرس رسانه و پژوهشگر علوم اجتماعی