آیا میشود پشت درب خانه نشست و هیچ اقدامی برای خوب شدن بیماری مثل کرونا نکرد و تنها دست به دعا برد و از خدا طلب شفا نمود؟ شاید گمان کنیم که این کار اوج باور توحیدی است اما هرگز اینطور نیست! یک انسان موحد کامل عالم طبیعت را پر از اسبابی میداند که به اذن خدا اثر میگذارند. برای رفع عطش دعا نمیکند بلکه پارچ آب درون یخچال را سر میشد. برای گرم شدن توسل نمیکند بلکه بخاری منزل را روشن میکند. برای سیر شدن مناجات نمیکند بلکه لقمه غذا را میبلعد و ... اما بااینهمه موحد است زیرا میداند که همه این امور را خدا مؤثر قرار داده است.
کرونا هم بهصرف دعا خوبشدنی نیست. پیشگیری از ابتلا این بیماری وابسته به مراعات اسبابی مادی است که خدا آنها را مؤثر قرار داده است و درمان آن نیز مؤثر از عواملی دیگر است. دعا نقش متمم و مکمل دارد و اثرگذاری این عوامل مادی را تثبیت میکند و به انسان آرامش میدهد. بنابراین هرچند دعا و توسل و بهرهمندی از عوامل معنوی شرط لازم برای مقابله با کرونا است اما بههیچوجه نباید آن را شرط کافی محسوب کرد.