-اللّه اکبر، اللّه اکبر، اللّه اکبر
السلام علیکم و رحمة الله و برکاته، انّ الله و ملائکته یصلّون علی النّبی یا ایّها الذین آمنوا صلّوا علیه و سلّموا تسلیماً
مردم سه صلوات فرستادند و یکی از پیرمردهای صف اول جماعت که خادم مسجد بود، میکروفن را گذاشت کنار جوانی که به تازگی دهه ی دوم زندگی اش را شروع کرده بود تا او تعقیبات نماز را بخواند.
پس از تعقیبات نماز، امام جماعت؛ شیخ جعفر که روحانی جوانی بود و از آمدنش به این محله و امام جماعت این مسجد شدنش زمان زیادی نمی گذرد بلند شد و میکروفن را به دست گرفت و شروع به صحبت کرد:
سلام علیکم و رحمة الله
نمازگزارها جواب سلامش را دادند.
بسم الله الرحمن الرحیم
طبق روال این چند روز، چند دقیقه ای مزاحم تان می شوم و نکته ای عرض می کنم. قرار بر این بود که روزهای دوشنبه مطالبی را از قرآن به سمع و نظر شما برسانم.
یکی از مطالب مهمی که اسلام به شکل عموم و قرآن به طور خاص به آن اهمیت داده است نماز است و ما در آیات مختلف این مطلب را به وضوح می توانیم ببینیم.
یکی از آیات معروف در مورد نماز که اکثر ما آن را از حفظ هستیم آیه ی «اتْلُ مَا أُوحِيَ إِلَيْكَ مِنَ الْكِتَابِ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَىٰ عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مَا تَصْنَعُونَ» است یعنی:
«ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺍﻳﻦ ﻛﺘﺎﺏ ﺑﻪ ﺗﻮ ﻭﺣﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ ، ﺑﺨﻮﺍﻥ ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮﭘﺎ ﺩﺍﺭ ، ﻳﻘﻴﻨﺎً ﻧﻤﺎﺯ ﺍﺯ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﺯﺷﺖ ، ﻭ ﻛﺎﺭﻫﺎﻱ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ ﺑﺎﺯ ﻣﻰ ﺩﺍﺭﺩ ; ﻭ ﻫﻤﺎﻧﺎ ﺫﻛﺮ ﺧﺪﺍ ﺑﺰﺭﮒ ﺗﺮ ﺍﺳﺖ ، ﻭ ﺧﺪﺍ ﺁﻧﭽﻪ ﺭﺍ ﺍﻧﺠﺎم ﻣﻰ ﺩﻫﻴﺪ ، ﻣﻰ ﺩﺍﻧﺪ.»
در این آیه یکی از آثار نماز را ذکر می کند و آن این است که نماز از فحشا و منکر باز می دارد. حالا فحشا و منکر چیست؟ بحث مفصلی است اما نکته ی مهم این باز داشتن نماز است.
در این هنگام چشم شیخ جعفر به جوانی افتاد که از جماعت دوری کرده بود و کنار در مسجد در خود فرو رفته انگار که چیزی او را آزار می دهد. شیخ به صحبت خود ادامه داد:
در زمان پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله جوانی بود که اهل دزدی بود اما در نماز جماعت حضرت هم شرکت می کرد و اصحاب و یاران او را می شناختند که دزد است. روزی به پیامبر صلّی اللّه علیه و آله گفتند: این جوان که برای مسجد به نماز می آید، دزد است. حضرت در جواب یاران خود فرمودند: نمازش او را از این کار باز می دارد. مدتی گذشت و اصحاب آمدند و به حضرت بشارت دادند که جوان توبه کرده است و از دزدی دست برداشته.
خاصیت و اثر نماز بود که جوان را هدایت کرد. از خدا می خواهم که ما را از برپا کنندگان نماز قرار بدهد.
و صلّی الله علی محمد و آله الطاهرین.
صحبت امام جماعت که تمام شد نمازگزار ها بلند شدند و به امام جماعت و به همدیگر نماز قبولی گفتند.
اطراف شیخ جعفر دو سه نفر باقی ماندند تا سوال هایشان را بپرسند. در این حین جوانی که دم در نشسته بود بلند شد و خود را کنار او رساند و منتظر ماند تا دور و اطراف او خلوت شود.
شیخ جعفر جوان را که دید به او سلام کرد و گفت: بفرمایید در خدمتم.
جوان گفت: عرض خصوصی داشتم، منتظر می مانم.
وقتی همه رفتند، شیخ جعفر گفت: بفرمایید برادر، در خدمتم.
جوان گفت: شما نماز خواندید، در مورد نماز صحبت کردید و فکر می کنید هر کس فقط نماز می خواند آدم خیلی خوبی است و می تواند الگوی من و امثال من باشد.
شیخ جعفر سر در گم با چهره ای متعجب به جوان نگاه می کرد.
- مادرم که برای نماز می آید پشت سر شما نماز می خواند همیشه پسر همسایه ی ما را به سر من می کوبد و می گوید: پسرم! این جوان خیلی پسر خوبی است، نماز می خواند، مسجد می رود، روزه می گیرد.
اما حاج آقا من هم جوان خوبی هستم، به فقیر کمک می کنم، به بچه ها محبت می کنم، به بزرگترها احترام می گذارم.
شیخ جعفر که متوجه ماجرا شد لبخندی بر لب آورد و گفت: برادر! اول اینکه مادرت خوبی تو را می خواهد هر چند روشی که برای این کار انتخاب کرده است، درست نیست.
ثانیا چه کسی گفته است هر کس فقط نماز بخواند و روزه بگیرد خوب است، و هر کس به هر شکلی فقط به دیگران خوبی کند، او خوب است.
جوان گفت: مادرم که همیشه می گوید، شما هم که امروز بعد از نماز فقط از آثار نماز گفتید.
- عزیز! شما فقط یک بار صحبت های من را شنیدی و بقیه حرف هایم را نشنیدی. متاسفانه افراد زیادی آیه یا قسمتی از آیه و یا حدیثی را مورد توجه قرار می دهند بدون اینکه به آیات و احادیث دیگر توجه کنند و با همین مقداری که مد نظرشان است به احکام و قوانین اسلام حمله می کنند.
برادر! قرآن در آیات مختلفی برپا داشتن نماز را در کنار پرداخت زکات قرار داده است و اگر کمی دقت کنیم متوجه می شویم نماز به رابطه ی انسان با خدا مربوط است و زکات به رابطه ی انسان با هم نوعانش.
من فقط یک آیه برای تو می خوانم ببین خوب از نظر قرآن چه کسی است: «وَإِذْ أَخَذْنَا مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ لَا تَعْبُدُونَ إِلَّا اللَّهَ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا وَذِي الْقُرْبَىٰ وَالْيَتَامَىٰ وَالْمَسَاكِينِ وَقُولُوا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ ثُمَّ تَوَلَّيْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا مِّنكُمْ وَأَنتُم مُّعْرِضُونَ»
در این آیه خدا پیمانی را از بنی اسرائیل گرفته است و دستورات این پیمان برای مسلمان ها هم هست چون در قرآن کتاب آسمانی پیامبرمان آمده است:
«ﻭ [ ﻳﺎﺩ ﻛﻨﻴﺪ ] ﺯﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺑﻨﻲ ﺍﺳﺮﺍﺋﻴﻞ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ ﻛﻪ ﺟﺰ ﺧﺪﺍ ﺭﺍ ﻧﭙﺮﺳﺘﻴﺪ ،
ﻭ ﺑﻪ ﭘﺪﺭ ﻭ ﻣﺎﺩﺭ ﻭ ﺧﻮﻳﺸﺎﻥ ﻭﻳﺘﻴﻤﺎﻥ ﻭﻣﺴﺘﻤﻨﺪﺍﻥ ﻧﻴﻜﻲ ﻛﻨﻴﺪ ،
ﻭ ﺑﺎ ﻣﺮﺩم ﺑﺎ ﺧﻮﺵ ﺯﺑﺎﻧﻲ ﺳﺨﻦ ﮔﻮﻳﻴﺪ ،
ﻭ ﻧﻤﺎﺯ ﺭﺍ ﺑﺮ ﭘﺎ ﺩﺍﺭﻳﺪ ،
ﻭ ﺯﻛﺎﺕ ﺑﭙﺮﺩﺍﺯﻳﺪ ،
ﺳﭙﺲ ﻫﻤﻪ ﺷﻤﺎ ﺟﺰ ﺍﻧﺪﻛﻲ [ ﺍﺯ ﭘﻴﻤﺎﻥ ﺧﺪﺍ ] ﺭﻭﻱ ﮔﺮﺩﺍﻧﻴﺪﻳﺪ ; ﻭ ﺷﻤﺎ [ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﻋﺎﺩﺕ ] ﺭﻭﻱ ﮔﺮﺩﺍﻥ ﻫﺴﺘﻴﺪ.»
نیکی به پدر و مادر و فامیل و یتیم و فقیر و با زبان خوش با مردم صحبت کردن بعد از نپرستیدن غیر خدا آمده است و قبل از برپا داشتن نماز و پرداخت زکات، یعنی دو دستور به رابطه با خدا بر می گردد که همان نپرستیدن غیر او و نماز خواندن است و سه دستور نیکی و با زبان خوش صحبت کردن و پرداخت زکات به رابطه ی انسان ها با همدیگر.
آیات دیگری هم هستند و البته احادیث فراوان. آن جوان همسایه تان اگر فقط نماز می خواند و روزه می گیرد خوبِ ناقص است و شما اگر فقط به دیگران خوبی می کنی و نماز نمی خوانی و روزه نمی گیری هم خوبِ ناقص هستی. البته ببخشید رک و راحت حرف می زنم.
جوان گفت: حرف تان درست است و ممنونم حاج آقا ولی ای کاش مادرم این حرف ها را یاد می گرفت.
شیخ جعفر گفت: تو که یاد گرفتی و بلد شدی، همه را انجام بده و خوبِ خدایی باش نه خوبِ مادری.
جوان بلند شد و خداحافظی کرد و چند قدمی بیشتر بر نداشته بود که امام جماعت محله به او گفت: ان شاءالله از فردا آیاتی را برای مردم یادآوری می کنم که هم به نماز اهمیت داده است و هم به زکات تا خوب بودن ها کامل باشد که ناقص به کاری نمی آید.
