عبرتهای عاشورا
نهضت عاشورا و حرکت امام حسین از مدینه تا آخرین لحظات حیات پاکش همه لحظه ها درس عبرت وآزادگی است ؛ زیباترین درس های زندگی در این قیام بزرگ نهفته است ؛ عبرت و درسهايي كه ميتوان از حادثه عاشورا گرفت بطور فهرستوار عبارتند از:در تقسیم بندی کلی درسهای عاشورا می توان آن هارا به عبرتهای سیاسی فرهنگی اجتماعی وعرفانی تقسیم کرد :
1. اطاعت از ولايت و رهبري.
2. امر به معروف و نهي از منكر.
3.ظلم ستیزی
3. باطل ستيزي.
4. جهاد در راه خدا.
5. تدبير و برنامهريزي.
6. آزادگي، ايثار، عزت، عشق به خدا، و...
7. عبرت اجتماعی وبیداری مردم : پس از قیام سید الشهدا قیامهای اجتماعی علیه امویان شروع شد وبیداری اجتماعی شکل گرفت قیام توابین و قیام های دیگر همه مصداق عبرتهای اجتماعی بود.
8. عبرتهای عرفانی که از حالات امام و یارانش و مناجاتی که با خدا داشتند درسهای عرفانی زیبا می توان گرفت وصال حق ورسیدن به معشوق ودر معرض امتحان بزرگ قرار گرفتن وبا سربلندی از این شرایط عبور کردن از منظر عرفانی زیباست.
عاشورا، تبلور زنده نماز، مناجات، حماسه، عدالت، و شهادت است. در مورد اين رخداد بسيار سخن گفته شده است، ولي به ابعاد گوناگون انساني و اجتماعي و درسها و پيامهاي زندگي ساز و حماسهآفرين آن كمتر توجه شده است. دراین مجال اشاره ای به برخی از عبرتهای عاشورا می شود
عبرتهاي سياسي
حركت و نهضت امام حسين ـ عليه السّلام ـ يك جنبش خصوصي يا خانوادگي نبود ،بلكه حركتي عظيم و انقلابي بزرگ عليه حكومت بني اميه بود. از اين رو يك حركت سياسي محسوب ميشود. كه ازجهات گوناگون ميتواند الگوي سياسي جوامع باشد كه مهمترين آنها عبارتند:
پای به بندی به عهد وپیمان سياسي
امام حسين ـ عليه السّلام ـ با اينكه معاويه را انسان شايستهاي براي رهبري جامعه اسلامي نميدانست ولي تا وقتي معاويه زنده بود، با او درگيري شديد پيدا نكرد، چرا كه ميخواست به پيمان صلحي كه امام حسن ـ عليه السّلام ـ با معاويه بسته بود احترام بگذارد.[1]
اطاعت از ولايت و رهبري
از مهمترين اصول اسلام، «ولايت» است. ولايت بر مسلمين را امامان حق خودشان ميدانستند و به غاصب بودن ديگران عقيده داشتند. از اين رو امام حسين ـ عليه السّلام ـ فرمودند: « ما خاندان پيامبر بر تصدي اين امر (حكومت بر امت) از اين مدّعيان ناحق سزاوارتريم».[2]
و در زيارتنامهها گاهي لعنت بر كساني آمده است كه ولايت آنان را انكار كردند.
از سرمايهها و عبرتهاي نهفته در حركت عاشورا، معرفي «رهبري صالح» به امت اسلام و افشاي رهبران ناشايسته است.اطاعت از ولایت ورهبر در عاشورا جلوه های زیبایی دارد که نمونه آن اطاعت عباس بن علی واظهار وفاداری یاران امام است آنگاه که امام درشب عاشورا اعلام کرد که بیعت از همه برداشتم اینها بامن کار دارند همه یاران اظهار وفائداری واطاعت نموده و گفتند حاضرند در راه رهبر وامام چندین بار زنده شده وجان تقدیم نمایند.
امر به معروف و نهي از منكر
حيات جامعة اسلامي به حساسيت مردم نسبت به احكام خدا ونظارت عمومي در امور واليان و مسئولان و مردم عادي است. از اين رو امام حسين ـ عليه السّلام ـ با درك موقعيت حساس جامعه كه روز به روز از سنت رسول خدا فاصله ميگرفت، پرچم امر به معروف و نهي ازمنكر را علم كرد و در اين راه جان خود و اطرافيانش را به خطر انداخت و براي هميشه و به همگان آموخت كه سكوت در برابر ظلم، بدعت، انحراف، گناهي بزرگ و قيام عليه آنها بالاترين درجه امر به معروف و نهي از منكر است. حال پيروان فرهنگ عاشورا، با الهام از عاشورا بايد نبض پرحركت جامعه اسلامي باشند و نسبت به جريان امور و وضعيت فرهنگي و سياسي حساسيت نشان دهند و با حضور دائم در ميدان امر به معروف و نهي از منكر، عرصه را بر فساد آفرينان تنگ سازند.
باطل ستيزي
تلاش براي بازگرداندن خلافت اسلامي و حاكميت مسلمين به مجراي حق و اصيل خود و از بين بردن سلطة جائرانه باطل، صفحه ديگري از مبارزات امام حسين ـ عليه السلام ـ ميباشد كه تكليف «باطل ستيزي» را بصورت كلي و هميشگي روشن ميسازد و اينكه در برابر قدرتهاي باطل، نبايد سكوت و سازش كرد.
ظلم ستیزی :
ظلم امویان همه ممالک اسلامی را دربرگرفته بود کشتار شیعیان و بزرگان مانند حجربن عدی ویارانش که به ظلم فراوان کشته شدند سرکوب مردم و انواع ستمهای امویان همه شرایط را به قیامی علیه آنان آماده و ضروری می نمود واختناق نیز فراگیر شده دراین شرایط سخت امام تصمیم به حرکت گرفت وقیامی نمود تا هم جامعه اسلامی را بیدار کند وهم حاکمیت امویان رانامشروع جلوه نماید.
جهاد
از تكاليف مهم مسلمانان در حراست از دين و كيان خويش و مقابله با دشمنان «جهاد» است كه عامل عزّت مسلمين است. كربلا و عاشورا يكي از مظاهر عمل به اين تكليف ديني بود و درسي براي همه آزادگان جهان كه در همه حال با همة توان تا آخرين دم، به نبرد با دشمنان اسلام و دين خدا برخيزند.
تدبير و برنامهريزي
قيام عاشورا، يك نهضت حساب شده و با برنامه بود نه يك شورش كور و بيهدف. براي لحظه به لحظه و روز بروز آن، دورانديشي و تدبير به كار گرفته شده بود؛ اگر امام با خانواده حرکت کرد تدبیر داشت وبرنامه ی دقیق که به نتایج مهمی منجر شود وچنین نیز بود .
هر روز عاشورا
از عبرتها و درسهاي مهم عاشورا، شناخت تكليف دفاع از حق و مبارزه با باطل و ستم در هر جا و هر زمان است. قيام عاشورا تكليف خاص آنحضرت و يارانش در آن مقطع زماني خاص نبود، بلكه هرگاه هر جا نظير آن شرايط پيش آيد، همان تكليف هم ثابت است.
[1] . موسوعة كلمات امام حسين، انتشارات سازمان تبليغات اسلامي، ص 338.
[2] . محمد بن جرير طبري، تاريخ طبري، بيروت، دار الكتب العلميه، ج 4، ص 303.
