کرامت و عزت نفس از اموری است که همواره از بدو تولد همراه انسان بوده است. قرآن کریم می‌فرماید: «ما انسان را با کرامت آفریدیم و او را بر مخلوقات دیگر برتری دادیم.»(اسراء/70)
یکی از اهداف نهضت امام حسین (ع) حفظ کرامت وعزت انسان مؤمن در برابر طاغوت زمان خود بود. امام حسبن (ع) در روز عاشورا به عمر ابن سعد ملعون می‌فرماید: «ابن زیاد لعنة الله علیه مرا بین دو چیز قرار داده: پذیرش بیعت همراه با ذلت وخواری و یا جنگ همراه با عزت»(حرانی،1394ق، ص171)
ایشان حتی در پوشش و لباس خود هم بر حفظ عزت تاکید می‌کند و لباس تنگ را مایه ذلت و خواری انسان می‌داند.
امام در تمام امور و شئون زندگی اعم از امور سیاسی، اجتماعی عزت مندی به عنوان یک اصل مهم قرار می‌دهد.
کرامت از مسائل مهمی است که در تربیت فرزندان به آن توجه بسیاری می‌شود. فرزندی که همراه با تکریم شدن تربیت می‌شود احساس ارزشمندی و اعتماد نفس بالا پیدا می‌کند و اعمال و رفتاری را که عزتش را خدشه دار کند انجام نمی‌دهد. فرزندی که عزت مندی را در تعاملات خانواده فرا نگیرد بلکه شکسته شدن حرمت‌ها را تجربه کند، دیگر برای خود و دیگران ارزشی قائل نخواهد بود.(1)
حضرت سیدالشهدا (ع) مبنا و اساس را در روابط میان فردی عزت و کرامت انسانی قرار می‌داد. آنگاه‌که مردی از انصار نزد امام آمد و تقاضای کمک مالی نمود، برای اینکه آبرو و عزت‌نفس آن مرد انصاری حفظ شود به او فرمودند: «ای برادر انصاری آبروی و شخصیت خود را از سؤال رودررو حفظ کن و درخواست خود را در نامه‌ای بنویس که من به خواست خدا آنچه را که موجب شادی توست انجام خواهم داد.»(2)
حضرت زینب (سلام‌الله علیها) در مقابل مصیبت‌های بزرگی صبر کرد. در یک روز شاهد شهید شدن چند تن از اهل‌بیت پیامبر بود. علاوه بر اینکه اسارت و اهانت دشمنان امام را تحمل کرد با خواندن خطبه‌هایی جنایت‌های بنی‌امیه را افشا و آن‌ها را رسوا کرد.
صبر در برابر کوهی از مشکلات نشانه این است که شخصیت حضرت زینب سرشار از عزت‌نفس و کرامت است که منشأ آن تربیت در دامان پر مهر خاندان پاک نبوت است.(3)
منابع:
الگوی روابط انسانی عزت مدار با تأکید بر سیره امام حسین(ع)،دوفصلنامه علمی-پژوهشی تربیت اسلامی،س6،شماره 13،پاییز و زمستان 1390،ص7-24
داستان دوستان/ 292 به نقل از نهج الشهادة/305
نشانه های عزت نفس در رفتار بازماندگان قیام عاشورا،فصلنامه علمی-ترویجی بانوان شیعه،سال پنجم،شماره 18،زمستان 1387
