محیط آلوده به گناه، داشتن خانوادۀ غیرمذهبی، زندگی در خارج از کشور، تحصیل و یا کار در محیطی غیرمذهبی، هیچ‌کدام دلیل بر این نمی‌شود که انسان خود را همرنگ جماعت آلوده نماید.
خداوند از انسان خواسته است که حتی اگر قدرت تأثیرگذاری بر دیگران و هدایت آنان را نداشته باشد، خودش را فراموش نکند:
«یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا عَلَیْکُمْ أَنْفُسَکُمْ لا یَضُرُّکُمْ مَنْ ضَلَّ إِذَا اهْتَدَیْتُمْ»[1]
اى کسانى که ایمان آورده اید شما مسئول خویش هستید. اگر شما هدایت یافتید، گمراهى دیگران (اعم از نیاکان و یا دوستان و بستگان هم‌عصر شما) لطمهاى به شما نخواهد زد.[2]
بنابراین در درجۀ اول وظیفۀ انسان این است که علاوه بر تربیت و اصلاح خود، دیگران را نیز امر به معروف و نهی از منکر کند؛ ولی اگر به هر دلیل نتوانست در مورد هدایت دیگران کاری از پیش ببرد، نفس خویش را وانگذارد و به تربیت و اصلاح آن بپردازد.
[1] سوره مائده، آیه 105
[2] تفسیر نمونه، ج5، ص 108؛ آیت‌الله مکارم شیرازى
