در حدیث شناسی غالی به کسی گفته میشود که در حق اهل بیت غلوّ کند. *نکته اول) غالیان یا غُلات اصطلاحی، عنوانی است برای گروهها و افراد افراطی در مذهب شیعه، از شواهد تاریخی و روایی برمیآید که در زمان حضرت علی (علیه السلام)، عدّهای دربارۀ او عقایدی غلوّآمیز داشتهاند. البته غلوّ کردن مختص اسلام نیست و در ادیان گذشته نیز چنین گروه ها و افرادی یافت می شدند، مثلاً در یهود و نصارا که در مرد عزیر (ع) و عیسی (ع) غلوّ می کردند. در کتابهای ملل و نحل، غلوّ به معنای عقیدههای افراطی در باب ائمه (ع) و رساندن آنها به حد خدایی یا نبوّت آمده است. قرآن از اين كه كسى موجودى را تا حد خدا بالا ببرد نهى فرموده است «واعبدوا اللَّه ولا تشركوا به شيئاً» (نساء/ 36) شرك به معناى خارج كردن و فراتر بردن موجود از حد متعيّن است. *نکته دوم) برخی فقهای شیعه، غلات را خارج از فرقههای شیعی و حتی مسلمانان دانسته و آنان را به اجماع کافر دانستهاند.[1] *نکته سوم) برخورد اهل بیت با کسانی که در مورد آنها غلوّ میکردند چگونه بود؟ به یک نمونه اشاره میکنیم: در دوره امام صادق(ع) شخصی به نام ابوالخطاب از سردمداران غالیان بود که امام با او به شدّت برخورد میکردند. [2] به نمونه هایی از برخوردها اشاره میشود: برائت از ابوالخطاب، نهی اصحاب خود از همنشینی با او و یارانش، دروغگو خواندن و رسواسازي ابوالخطاب به عنوان کافر[3]، لعن و تکفیر[4] او و غالیان دیگر[5] پینوشت 1. کفر غلات و نصّاب اجماعی است که در بحث نجاست الکافر در جواهر {ج ۶ ص۶۷-۴۱} از آن بحث شده و ادّعای اجماع شده است" (مکارم شیرازی، ص۱۵۰). 2. (طوسي، 1348، ص 298ـ299). 3. قاضي نعمان، 1383ق، ج1، ص 50 4. قاضي نعمان، 1383ق، ج1، ص50 5. طباطبائي، 1417ق، ج1، ص390