بسم الله ارحمن الرحيم
عدالت در فرهنگ غني اسلامي
فرمانداران عادل
امام(ع) توصیه‌های فراوانی به فرمانداران و والیان خویش دارد که بخشی از آن نیز در خصوص رعایت عدالت است. امام(ع) بسیار مراقب رفتار و سلوک والیان و فرمانداران خود بود. نامه 43 که امام(ع) به مصقله‌بن‌هبیره الشیبانی نوشته و نامه 45 که برای عثمان‌بن‌حنیف نوشته و نامه سوم که به شریح قاضی نوشته، حاوی نکات بسیار مهمی است و نشان می‌دهد که امیرالمومنین(ع) از حالات فرمانداران خود با اطلاع بوده است.
امام در این نامه‌ها آنها را به خاطر آنکه به جای پرداختن به امور مردم، به دنبال ساختن خانه اشرافی برای خود یا شرکت در میهمانی خواص و دوری از فقرا بودند و یا به خاطر تقسیم بیت المال بین اقوام و قبیله خویش، مورد عتاب قرار داده است. امام(ع) در یکی از نامه‌های خود نکته مهمی را تذکر داده که نشان می‌دهد چرا امام(ع) تا این اندازه در خصوص زندگی شخصی والیان و فرمانداران حساس می‌باشد. امام می‌فرماید:
«ان الوالی اذا اختلف هواه منعه ذالک کثیراً من العدل» (نامه 59)
(اگر والی و فرماندار به دنبال هواهای نفسانی و خواسته‌های شخصی خود باشد، این کار، او را از اجرای عدالت در بسیاری مواقع دور نگاه می‌دارد).
حاکمی که به دنبال منافع شخصی و امیال و هوسهای خود باشد، از طرفی بخش مهمی از بهترین اوقات وی صرف آن خواهد شد و از آن مهمتر اینکه برای رسیدن به امیال و آرزوهای خود و رسیدن به منافع شخصی خود، باید به عده‌ای امتیاز داده و با برخی ساخت و پاخت داشته باشد و از اجرای عدالت در مورد بسیاری از این افراد خودداری کند.
حاکمی که زندگی ساده و بی‌آلایشی داشته باشد، خود را از بسیاری قیود و موانع نجات داده و چیزی ندارد که برای حفظ آن و یا افزایش ثروت و مکنت خویش نیاز به دادن امتیاز به افراد و عدول از عدالت داشته باشد. چنین حاکمی در رفتار خود، هیچ گونه ملاحظه کاری و سیاست بازی و مصلحت اندیشی دروغین نخواهد داشت.
