خداوند می فرماید«خداوند رحمت را برخود واجب گردانیده است. »[1] ودرآیه ی دیگری می فرماید «اگر خدا بخواهد ،می تواند آنها را برهدایت جمع کند(ولی هدایت نمی کند)»[2]
سوالی که مطرح می شود آنکه تناقض ظاهری میان دو آیه چگونه حل می شود ؟
در پاسخ میگوییم اراده ومشیت الهی بر دو قسم است: 1-مشیت تکوینی که اجرای آن توسط خداوند است وتمام ساز و کار آن را به جبر وقهر انجام می دهد مانند قوانین طبیعی که بر تمام طبیعت حاکم است وهمچنین نظم موجود در عالم وعناصر تشکیل دهنده ی عالم که همه ی اینها اراده ی تکوینی خداوند هستند وآیه ی اول ناظر به همین نوع اراده است که منظور از رحمت ،رحمت عامه ی اوست که همه ی عالمیان را شامل می شود. 2-مشیت تشریعی:نوعی مشیت الهی است که اجرای آن به دست خداوند نیست واو خواسته است تا بندگان آنچه را که او میخواهد ،انجام دهند.مانند ایمان وعمل صالح که خداوند از بندگان آن را خواسته است. آیه دوم ناظر به این مشیت است یعنی اگر خداوند بخواهد ، می تواند مردم را به مشیت تکوینی هدایت کند اما بنای خداوند بر این نیست و او اراده کرده که مردم به اختیار خود ایمان بیاورند نه به جبر و قهر الهی .[3]
[1] سوره ی انعام ،آیه ی 12
[2] همان،آیه ی 35
[3] تفیسر بیان ، ذیل آیات فوق
