انسان‌ها ازنظر استعداد، علایق و ظرفیت دریافت مفاهیم باهم متفاوت‌اند، لذا ممکن است فهم و درک یک مطلب برای عده‌ای آسان و برای عده‌ای دیگر، سخت و حتی گمراه‌کننده باشد. اساتید عرفان در انتقال مفاهیم بلند عرفانی، از رمز و کنایه استفاده می‌کنند تا فقط شاگردانی که اهلیت درک آن را دارند، استفاده کنند. آری:
هرگز پر طاووس به کرکس ندهند
آن را که گلیم باید، اطلس ندهند
گویی که فلان بمرد و خیرات نکرد
خیرات عزیز است به هر کس ندهند[1]
ازاین‌رو یک مبلغ دینی باید روحیات، توانایی‌ها و استعدادهای مخاطبینش را به‌خوبی شناسایی کند و متناسب با هرکدام، به‌گونه‌ای خاص عمل کند و در سخنرانی‌های عمومی در طوری سخن بگوید که برای همه افراد قابل‌استفاده باشد و این سخن پیامبر اسلام را به یاد داشته باشد
که فرموده است: «إِنَّا مَعَاشِرَ اَلْأَنْبِیاءِ أُمِرْنَا أَنْ نُکلِّمَ اَلنَّاسَ عَلَی قَدْرِ عُقُولِهِمْ؛ به‌درستی که ما گروه پیامبران مأمور شده‌ایم که با مردم به‌اندازه فهم و عقلشان سخن بگوییم»[2].
مولوی می‌گوید:
پست می‌گویم به‌اندازه عقول
عیب نَبْوَد، هست این کار رسول
[1]. علامه فاضل گروسی.
[2]. الکافي, ج 1, ص 23.
