مبلغین دین ممکن است به خاطر توفیقات و توانمندیهایی که کسب کرده است دچار رذیله مذموم و منفور خودبزرگبینی شود و هم از چشم مردم بیفتد و هم از چشم خدا، چراکه هیچ کس انسان متکبر فخرفروش را دوست ندارد؛ «إِنَّ اللَّهَ لَا یحِبُّ مَن کانَ مُخْتَالًا فَخُورًا»[1]
پیامبر اکرم (صلیالله علیه و آله) درباره مدعی عالم بودن میفرماید: «هر کس بگوید: من عالمم، هرآینه او جاهل است.»[2]
حضرت امیرالمؤمنین (علیهالسلام) در نامهاش به امام مجتبی (علیهالسلام): «من تو را به نادانیهای گوناگونت کوبیدم تا خود را دانا مپنداری و اگر چیزی به تو رسید که آن را شناختی، آن را بزرگ مشماری؛
زیرا دانا کسی است که دریابد آنچه میداند در برابر آنچه نمیداند اندک است و بدین سبب خود را نادان بشمارد
و به مدد این دریافت، بر کوشش خود در جستجوی دانش بیفزاید
و همواره جویا و شیفته دانش باشد و از آن بهره گیرد و در برابر دانشمندان، فروتن و دلسپرده و پیوسته خاموش و از خطا، پرهیزگار و شرمگین باشد و اگر چیزی بر او درآمد که
نمیشناسد، آن را انکار نکند؛ چه به نادانی خویش اقرار دارد.»[3]
[1]. نساء: 36.
[2]. مَن قالَ أنَا عالِمٌ، فَهُوَ جاهِلٌ، علم و حكمت در قرآن و حديث، ج2، ص: 592، حدیث 1709.
[3]. الإمام عليّ عليهالسلام في كِتابِهِ لِلحَسَنِ عليهالسلام: قَرَعتُكَ بِأَنواعِ الجَهالاتِ لِئَلّا تَعُدَّ نَفسَكَ عالِمًا، فَإِن وَرَدَ عَلَيكَ شَيءٌ تَعرِفُهُ أكبَرتَ ذلِكَ، فَإِنَّ العالِمَ مَن عَرَفَ أنَّ ما يَعلَمُ فيما لا يَعلَمُ قَليلٌ، فَعَدَّ نَفسَهُ بِذلِكَ جاهِلًا فَازدادَ بِما عَرَفَ مِن ذلِكَ في طَلَبِ العِلمِ اجتِهادًا، فَما يَزالُ لِلعِلمِ طالِبًا وفيهِ راغِبًا ولَهُ مُستَفيدًا، ولِأَهلِهِ خاشِعًا مُهتَمًّا، ولِلصَّمتِ لازِمًا، ولِلخَطَأَ حاذِرًا ومِنهُ مُستَحيِيًا، وإن وَرَدَ عَلَيهِ ما لا يَعرِفُ لَم يُنكِر ذلِكَ لِما قَرَّرَ بِهِ نَفسَهُ مِنَ الجَهالَة، علم و حكمت در قرآن و حديث، ج2، ص: 592، حدیث 1710.