هر دین و آئینی از اصول اعتقادی ، و فروع و احکام عملی تشکیل شده است. آئین بهائیت نیز از این دو قسمت تشکیل شده است.
بهائیان اگر چه بهائیت را شریعتی مستقل از سایر ادیان میدانند که به وسيله بهاء الله پایه‌گذاری شد است، اما در حقیقت این آئین ادامه و شکل تکامل یافته بابیت است. به عبارت ديگر، با اصلاحاتی که بهاءالله و جانشینانش در باورها و احکام سید باب کردند آئین بهائیت به وجود آمد.
اولین وظیفه بشر بعد از شناخت خداوند، آشنا شدن و عمل کردن به دستورهای مقدس و اوامری است که از جانب او صادر می‌شود. تمام پيامبران (:) که از طرف خداوند برای هدایت مردم فرستاده شده‌اند، در کنار دستورات اصولی، یک سری وظایف فرعی را که عامل تقرب بندگان به خداوند می‌باشد، بيان كرده‌اند.
رهبران بهائیت نیز برای اینکه مرامشان خالی از احکام و قوانین نباشد یک سری مباحث پوچ و توخالی را به عنوان احکام و مناسک در کتاب‌هایشان جعل کرده‌اند.[1] مهم‌ترین کتاب‌هایی که تحت عنوان احکام و مناسک در اختیار بهائيان قرار دارد، کتاب اقدس و ایقان نوشته‌ی میرزا حسینعلی بهاء است که از اهمیت خاصی نیز برخوردار است. تذکر یک نکته لازم است و آن قداست عدد نوزده است، که در موارد بسیاری به کار برده شده است، در بیان چگونگی پیدایش آن باید گفت:
«در اوائل امر، (18) نفر از شیخیه دور علی محمد باب را گرفتند و توسط آنها کم کم امر باب قوت گرفت. سید باب جداً فداکاری آنها را از یاد نبرد و آنها را «حروف حی» که به حساب ابجد (18) است نامید و با خودش (19) نفر شدند و این عدد (19) در نظر باب به نهایت قداست رسید. از این رو در بسیاری از احکام عدد (19) را عنوان آنها کرد.»[2]
حج در مسلک بهائیان زیارت خانه سیدعلی محمد باب در شیراز یا خانه حسینعلی بهاء در بغداد، هر کدام که نزدیکتر باشد، است.[3]
حجّ بابیت سیدعلی محمد باب خانه خود در شیراز را برای پیروانش کعبه قرار داده است و زیارت و طواف آن را بر پیروانش واجب کرده است.
باب در کتاب (بیان) می‌گوید: حج از زنان برداشته و فقط بر مردان است. وی در این باره می گوید: «کسانی که خانه مرا زیارت می کنند، باید علاوه بر این زیارت، قبور اصحاب اولیه (حروف حی) که هیجده تن هستند را نیز زیارت کنند.»
تنها اعمال اینها طواف است که دور خانه باب انجام می دهند. البته گفتنی است باب تکلیف حج را ازکسانی که در جزیره هستند و باید با کشتی به خانه او سفر کنند، ساقط کرده است (البته این موضوع مربوط به گذشته است).
حج بهاییت از همین حج بابیت گرفته شده است با این تفاوت که در گذشته تا وقتی میرزا حسینعلی (بهاء الله) در بغداد و ترکیه بود، خانه وی در بغداد به عنوان کعبه زیارت می شد. وی در کتاب «اقدس» می‌گوید:« قد حکم الله لمن استطاعة منکم حج البیت دون النساء ... این مسافرت بر مردانی که استطاعت دارند، واجب است و زنان (که نیمی از جامعه هستند) از آن معاف شده اند.» ماهیت حج این مسلک در مقایسه با ادیان توحیدی تفاوت فاحشی دارد و این حج به جای دعوت به خداپرستی، دعوت به خودپرستی و شخص پرستی می‌کند.
از زمانی که بهاء الله از دنیا رفت و پیکرش در قصر بهجی اسراییل واقع در شهر عکاء، مدفون شد، این مکان یعنی قبر وی زیارتگاه و محل طواف حج بهاییان قرار گرفت و آنها اعمال حج خود را که تنها همان طواف است، در این مکان به جای می آورند.
این حج، زمان و فصل معینی ندارد و هر کس هر زمان که بخواهد می تواند حج به جای آورد و به زیارت قبر بهاء الله در عکاء اسراییل برود. اما بهاء الله انجام آن را در سال حداقل یک نوبت بر پیروان خود واجب کرده است.
پینوشت
[1]. حسینی، سید معصوم، همان، ص226.
[2]. محمدی اشتهاردی، محمد، همان، ص244.
[3]. خاوري، عبدالمجيد اشراق، ص 223.
[4]. اقدس/ صفحه 28.
