در جهان کنونی، رسانه ها یکی از اجزای ناگزیر جوامع بشری به شمار می روند؛(کمالی پور،1385) و هر کدام از آن ها به گونه ا ی خاص بر دریافت ها، نتیجه گیری ها، انتقال واقعیت ها و در دگرگونی آداب و سنن اجتماعی و اخلاقی ما مؤثرند. به همین جهت است که بعضی از جامعه شناسان برای مطبوعات، رادیو تلویزیون و سینما، نقش «آموزش موازی» یا «آموزش دائمی» قائل هستند. آنان معتقدند که وسایل ارتباطی با پخش اطلاعات و معلومات جدید در کنار آموزش های رسمی و مدرسه ای به کار تکمیل مهارت ها و دانستنی های علمی، فرهنگی و اجتماعی همه ی مردم به خصوص دانشجویان و دانش آموزان مشغولند.
در عصر ارتباطات و اطلاعات با وجود وسایل ارتباطی نوین بهترین راه کار نفیی؛حفظ استقلال، اجتناب از انفعال، بهره گیری از فکر انتقادی و افزایش توانایی گزینش گری است و بهترین راه کار ایجابی تکامل سواد رسانه ای و روش های نوین رسانه ای می باشد .
تاریخ شناسی سواد رسانه
در سال ۱۹۶۵مارشال مک‌لوهان اولین بار در کتاب «درک رسانه: گسترش ابعاد وجودی انسان»، این واژه را بکار برد و نوشت: زمانی که دهکدۀ جهانی تحقیق یابد، لازم است انسان‌ها به سواد جدیدی بنام سواد رسانه‌ای دست یابند.(صدیق بنای،1385) اما « نظریه سواد رسانه ای (رهیافتی شناختی) » توسط جیمز پاتر (متولد ۱۹۵۸ در انگلستان) مطرح شده است. دهه‌های ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ دهه‌های پیوند حوزه سواد رسانه‌ای با تفکرات انتقادی است. در این سالها، دانشگاه ها در سراسر آمریکا و انگلستان، فیلم‌های روز را مورد تحلیل قرار دادند.
اولین کشور که به صورت رسمی از سواد رسانه ای در نظام آموزش و پرورش استفاده نمود و جزء برنامه‌های درسی مدارس گنجاند، کانادا بود . کانادا یکی از قویترین جنبش های سواد رسانه‌ای را در دنیا دارد و سازمان « شبکه آگاهی رسانه‌ای » به عنوان سازمانی برجسته در این کشور مستقر است. اولین بار در سال ۱۹۲۹ گروه آموزشی لندن از معلمان خواست تا مهارت های خاص تحلیل و ارزش‌گذاری فیلم را به دانش‌آموزان بیاموزانند که این مسئله پس از سال ۱۹۹۰ نیز در آمریکا به طور جدی مورد توجه قرار گرفت. کشورهای دیگر هم در این زمینه رشد داشتهاند; از جمله زلاندنو،شیلی،هند،اسکاتلند،آفریقای جنوبی،ژاپن، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا و اردن.
امروزه در بسیاری از کشورها مکانهایی برای عرضه و فروش محصولات کمک آموزشی برای آموزش سواد رسانه ای ایجاد شده است. مانند «مرکز سواد رسانه ای لس آنجلس »[1] سازمانهایی هم به دنبال برگزاری کنفرانس های سالیانه هستند تا به رونق آموزش سواد رسانه ای کمک کنند;مانند کنفرانس ملی سواد رسانه ای لسآنجلس در اکتبر ۱۹۹۶ و کنفرانس رهبری ملی درباره سواد رسانه ای موسسه آسپن[2] در ۱۹۹۳.
قدمت سواد رسانه ای در جهان بیش از سه دهه است اما در ایران، بحث جوانی است که عمر آن تنها به 4 الی 5 سال می‌رسد.
ادامه دارد ...
[1] Los Angeles Media Literacy Center
[2] Aspen Institute
