بسیاری از اوقات اتفاق می افتد که مبلغین دینی و امر کننده های به معروف و نهی کنندگان از منکر برای اثبات حق با مردم مجادله میکنند در حالی که قرآن کریم و اهل بیت علیهم السلام ما را از مجادله کردن در امور دینی منع کردهاند مگر با روشی پسندیده[1].
«وَ جادِلْهُمْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ»
«اى رسول! با ايشان، با روشی پسندیده مجادله كن.» (نحل/ 125)
اگر مبلغ مجادله با روشی پسندیده و مؤدبانه را بلد نیست و عصبانی شده و از کوره در میرود، بهتر این است که مجادله را رها کند چرا که تجربه و علم هم ثابت کرده است که در صورت ادامه جدل دشمنی ایجاد شده و طرف مقابل در موضعی که قرار دارد بیشتر پافشاری خواهد کرد. مبلغ نباید فراموش کند که رسالتش ابلاغ، تذکر و انذار است نه مجبور کردن مردم به پذیرش حق.
امیرالمؤمنین علی علیه السلام میفرمایند: «الجَدَلُ في الدِّينِ، يُفسِدُ اليقينَ»[2]
«مجادله كردن در دين، يقين را تباه میکند.»
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله:
«مَا ضَلَّ قَوْمٌ إِلَّا أَوْثَقُوا الْجَدَلَ.»[3]
هيچ قومى گمراه نشد، مگر اینكه به بحث و جدال تكيه کردند.
------------------
[1]. امام حسن عسكرى عليه السلام میفرمایند که: در حضور امام صادق عليه السلام از جدال كردن در دين و اين كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و امامان معصوم عليهم السلام از آن نهى کردهاند، سخن به ميان آمد. حضرت فرمودند:
«لَم يَنْهَ عنهُ مطلقاً، لكنَّهُ نهى عنِ الجِدالِ بغيرِ الّتي هِي أحسَنُ»
«از جدال به طور مطلق نهى نشده، بلكه از مجادله كردن با روشى جز روش پسندیدهتر نهى شده است.» (التفسير المنسوب إلى الإمام الحسن العسكري عليه السلام، ص: 527)
[2]. غرر الحكم: ۱۱۷۷
[3]. بحار الأنوار (ط - بيروت)، ج2، ص: 138