استغاثه از بزرگان دین، مورد پذیرش مسلمانان اعم از اهلسنت و شیعه میباشد. در این میان وهابیت، پرچم تفرقه را برداشته است و معتقدین به استغاثه را مشرک میداند. این در حالی است که در آیات قرآن از طرفی کارهای خدائی که خارج از توان انسان است به پیامبران نسبت داده شده است که همین دلالت بر استغاثه از این ایشان دارد. مثلا در آیه «وَ إِذْ تخَلُقُ مِنَ الطِّينِ كَهَيْةِ الطَّيرْ بِإِذْنىِ فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيرْا بِإِذْنىِ وَ تُبرْئُ الْأَكْمَهَ وَ الْأَبْرَصَ بِإِذْنىِ وَ إِذْ تخُرِجُ الْمَوْتىَ بِاذْنى[مائده/110] و هنگامى كه به فرمان من، از گل چيزى بصورت پرنده مىساختى و در آن مىدميدى، و به فرمان من، پرندهاى مىشد و كور مادرزاد و مبتلا به بيمارى پيسى را به فرمان من، شفا مىدادى و مردگان را (نيز) به فرمان من زنده مىكردى» بیان شده است که حضرت عیسی(علیهالسلام) کارهای خدائی انجام میداد، اما همه این کارها به اذن پروردگار صورت میگرفت. اگر خداوند به کسانی، قدرت تصرف در کون(عالم) را به هر نوعی داده است، پس درخواست این کارها از ایشان اشکالی ندارد و این همان استغاثه است.
افزون بر این باید گفت: درخواست کار خارقالعاده از غیر از پیامبران نیز امری مشروع خوانده شده است. در این باره میتوان به آیهای اشاره کرد که حضرت سلیمان، از اطرافیانش، درخواست کرد که تخت بلقیس را حاضر کنند. خداوند در اینباره میفرماید: «قَالَ يَأَيهُّا الْمَلَؤُاْ أَيُّكُمْ يَأْتِينىِ بِعَرْشهِا قَبْلَ أَن يَأْتُونىِ مُسْلِمِينَ قَالَ عِفْرِيتٌ مِّنَ الجْنِّ أَنَا ءَاتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَ وَ إِنىِّ عَلَيْهِ لَقَوِىٌّ أَمِينٌ، قَالَ الَّذِى عِندَهُ عِلْمٌ مِّنَ الْكِتَابِ أَنَا ءَاتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَن يَرْتَدَّ إِلَيْكَ طَرْفُك[نمل/40] (سليمان) گفت: «اى بزرگان! كدام يك از شما تخت او را براى من مىآورد پيش از آنكه به حال تسليم نزد من آيند؟ عفريتى از جنّ گفت: «من آن را نزد تو مىآورم پيش از آنكه از مجلست برخيزى و من نسبت به اين امر، توانا و امينم! (امّا) كسى كه دانشى از كتاب (آسمانى) داشت گفت: «پيش از آنكه چشم بر هم زنى، آن را نزد تو خواهم آورد!». این آیه بر چند امر دلالت میکند:
الف: استغاثه از انسانها در امور خدائی و خارقالعاده اشکال ندارد، چناچه حضرت سلیمان(علیهالسلام) این درخواست را انجام دارد.
ب: درخواست کار خدائی از انسانها توسط حضرت سلیمان، نشان از مجاز بودن این امر است و منجر به شرک نمیشود.
ج: کارهای خارقالعاده مخصوص پیامبران نیست بلکه از انسانهایی که صالح باشند نیز سر میزند.
اما آنچه مهم است و باید مد نظر باشد، دانستن این است که این امور به اذن خداوند انجام میگیرد و مستقلا کسی این کارها را انجام نمیدهد که در غیر این صورت، منجر به شرک خواهد شد.[1]
پینوشت:
[1] برگرفته از مقاله رابطه ولایت تکوینی و استغاثه به ارواح اولیای الهی، قم، موسسه دارالاعلام لمدرسه اهلالبیت، مجله سراج منیر، ج14، ص7.