معاد یکی از اصول دین اسلام است و همه مسلمین به معاد باور و عقیده دارند. هر چند در اینکه معاد جسمانی است یا جسمانی و روحانی بین علمای اسلام اختلاف است. برخی بر این باورند که معاد جسمانی محض است که این دیدگاه امروز در بین شیعه طرفداران زیادی ندارد. در مقابل بسیاری از بزرگان حکماء ومشایخ عرفا وعلمای امامیه مانند شیخ صدوق،شیخ مفید،محقق طوسی،علامه حلّی و متکلّمین متأخر بر این باورند که معاد جسمانی و روحانی است[1] اینان می‌گویند: نفس بعد از مفارقت وجدایی از بدن در عالم برزخ، تنها لذّات وآلام روحانی را درک می‌کند. امّا بعد از اینکه قیامت شد و خداوند متعال اموات را زنده وارواح را به آنها برگرداند از لذّات جسمانی وروحانی برخوردار خواهند شد.[2] به این معنی که در جهان آخرت و بهشت ابد همانند عالم دنیا، هم لذّات جسمانی از طعام و شراب و نكاح و مناظر زیبا و صور حُسناء و ابتهاجات و نشاط بىحدّ وجود دارد و هم لذات معنوی وجود دارد.[3]
با این تفاوت که لذات جسمانی عالم قیامت با لذات جسمانی اخروی متفاوت است. نعمت های جسمانی اخروی بر خلافت نعمت های دنیوی دائمی و ابدی است. «أُكُلُها دائِمٌ وَ ظِلُّها»[4]میوهها و سایهاش همیشگى استو بدون هیچ زحمتی وکدورتی حاصل می شود وبه عبارتی صرف لذّت است «فِیها ما تَشْتَهِیهِ الْأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الْأَعْیُنُ»[5]
نویسنده: مجتبی محیطی
پی نوشت:
[1]. سبحانی، جعفر،مفاهیم القرآن،ج8ص77،سبحانی جعفر، منشور جاوید،ج5،ص154
[2]. ملامهدی نراقی،انیس الموحدین،ص228
[3]. آملی حسن زاده،نامه ها برنامه ها،ص114؛هزارویک کلمه،ج،2ص112
[4]. سوره رعد،آیه35
[5]. سوره زخرف،آیه 71
============================
برای مشاهده مطلب مرتبط
دیدگاه قائلین به معاد جسمانی
