مقام و منزلت حضرت
مقام عصمت
نام مبارکشان فاطمه است که یادآور حضرت زهرای مرضیه - سلام الله علیها- است. نقل شده که لقب عصمت را وجود مقدس عالم آل محمد -صلی الله علیه و آله و سلم- به این قدیسه مقدسه داده اند.
بزرگان فرموده اند که عصمت مراتبی دارد :
مرتبه اعلای آن که عصمت از گناه و خطا و اشتباه است و ملازم مقام ولایت و امامت، مخصوص چهارده معصوم -علیهم الصلاه و السلام- که «لایقاس بنا احد». احدی با آنها مقایسه نمی شود.
مرتبه بعد آن عصمت از گناه و زشتی و پلیدی است که برای تالی تلو معصومین -علیهم الصلاه و السلام- حاصل می شود. ما تعداد بسیار بسیار اندکی را می توانیم بشماریم که طبق ادله به مقام عصمت از گناه رسیده اند و تالی تلو معصوم -علیهم الصلاه و السلام- هستند که یکی از آنها - طبق این نقل - وجود مقدس حضرت فاطمه معصومه -سلام الله علیها- است.
این حضرت فقط یک امامزاده نیست، به مقام عصمت رسیده است. به مقام تالی تلو معصوم - علیهم الصلاه و السلام- رسیده است. وقتی کسی به این مقام رسید، به مقام شفاعت هم می رسد.
مقام شفاعت
از وجود مقدس امام ملک و ملکوت صادق آل محمد -صلی الله علیه و آله و سلم- نقل شده است که فرمودند :
إِنَّ لِلَّهِ حَرَماً وَ هُوَ مَكَّةُ أَلَا إِنَّ لِرَسُولِ اللَّهِ حَرَماً وَ هُوَ الْمَدِينَةُ أَلَا وَ إِنَّ لِأَمِيرِ الْمُؤْمِنِينَ حَرَماً وَ هُوَ الْكُوفَةُ أَلَا وَ إِنَّ قُمَّ الْكُوفَةُ الصَّغِيرَةُ أَلَا إِنَّ لِلْجَنَّةِ ثَمَانِيَةَ أَبْوَابٍ ثَلَاثَةٌ مِنْهَا إِلَى قُمَّ تُقْبَضُ فِيهَا امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدِي اسْمُهَا فَاطِمَةُ بِنْتُ مُوسَى وَ تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِيعَتِي الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ.
عصمت است که مقام شفاعت را به همراه دارد، آن هم نه مقام شفاعت عادی؛ بلکه اوج مقام شفاعت که شامل همه شیعیان می تواند بشود.
یعنی همه شیعیان با همه مقام و منزلت علمی و عرفانی که داشته باشند، باید تلاش کنند که به جایگاهی برسند که حضرت فاطمه معصومه -سلام الله علیها- آنها را شفاعت کند.
چقدر عظمت! چقدر محبوبیت در درگاه خداوند - تبارک و تعالی-!
امام رضا -علیه الصلاه و السلام- در زیارتنامه ای که از ایشان نقل شده است، به ما آموختند که وقتی خدمت خواهرم رسیدید، این فراز را بخوانید :
«یا فاطِمَهُ اِشْفَعی لِی فِی الْجَنَةِ، فَاِنَ لَکِ عِنْدَاللهِ شأناً مِنَ الشَأنِ».
لازم است اینجا نکته ای در مورد شفاعت خدمتتان عرض کنم :
بیان شده است که شفاعت در لغت به معنای همراه شدن و پیوستن است.
شاگرد بارز مکتب اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام-، وجود پر خیر و برکت رهبر کبیر انقلاب امام خمینی -ره- می فرماید :
«ماگمان مى‌كنيم كه قضيه آخرت و مسئوليت در آن‌جا يك امر اعتبارى و استحقاقی اعتبارى است؟ و مولى هم طبق اين اعتبار يا عقوبت مى‌كند و يا اصلاً می‌گذرد، يا يك نفر مى‌گويد آقا از اين بگذر چون من خواهش مى‌كنم، تصور ما از قضيه شفاعت اين‌گونه است؛ ولى اين تصور باطل است.
بايد بدانيم كه عقاب در آن‌جا، عقابى است كه از لوازم ذات عبد است و هويت شخص در آن‌جا طبق بروز و ظهور باطن وى و از لوازم ملكات او مى‌باشد، مگر مى‌شود خواهش گذشت از اين‌گونه لوازم را كرد؟
الشعراء : 89 : إِلاَّ مَنْ أَتَى اللَّهَ بِقَلْبٍ سَليم. یعنی جز با قلب سلیم نمی توان وارد بهشت شد. اگر آلوده نمی تواند وارد بهشت شود.
یعنی شفاعت کنندة قلب را سلیم می کند، روح را پاک می کند. دم مسیحایی برای روح انسان دارد. لذا برای شفاعت باید نفس انسان بتواند نور عظمای الهی که با وساطت وجودات مقدس افاضه می شود را دریافت کند.
به تعبیر مرحوم امام :
«نور ولايت عظماى ولى اللهى با نور عبد مومن جفت و مزدوج شده و او را به‌طرف خود مى برد».
لذا می فرمایند لوازم و شرایط شفاعت را باید از دنیا تهیه کرد. اگر اینجا با انوار مقدسه معصومین ع و شفاعت کنندگان - مثل حضرت فاطمه معصومه -سلام الله علیها- - رابطة معنوی قوی داشته باشی، شفاعت شامل حالت خواهد شد. خوشا به حالی کسانی که مرتب به حرم بی بی مشرف می شوند، رابطه معنوی قشنگی با این حرم دارند.
امام خمینی -ره- :
لازم است یک ارتباط اخلاقی و وصفی با یکی از ائمه ـ علیهم السلام ـ حاصل نمود تا نور ولایت آنها موجب شفاعت شود.
و این مجالس اگر بهترین نباشد، از بهترین راهها برای ارتباط معنوی با اهل بیت ع است. خوش به حال بانیان این مجالس. خوش به حال شما که توفیق حضور در این مجالس را پیدا می کنید. خوش به حال پدر و مادرهایی که بچه هایشان را به این مجالس می آورند و آنها را از برکات این مجالس بی بهره نمی گذارند.
باید رابطة خود را با خدا و اهل بیت ع پاک کنیم، نزدیک کنیم تا این شفاعت شامل ما بشود. لذا می فرمایند شفاعت شوندگان چند دسته هستند :
- کسانی که تا از دنیا می روند، اهل بیت ع دستشان را می گیرند. لیاقت دارند و شفاعت همان لحظه شامل حالشان می شود. یعنی عذاب برزخ را هم ندارند.
- کسانی که در برزخ عذاب می شوند تا پاک شوند و بتوانند همراه معصومین ع شوند. بعد از عذاب برزخ مشمول شفاعت می شوند.
- کسانی که بعد از عذاب برزخ هم لیاقت دریافت نور الهی برای آنها حاصل نمی شود. باید بروند جهنم و بعد از عذابهای جهنم و پاک شدن از آلودگی ها مشمول شفاعت شوند.
روایات نیز در این زمینه بسیار است.
پس مشمول شفاعت شدن الکی و بی حساب و کتاب نیست. کسانی که نور توحید و ولایت را در فطرت خود از بین برده باشند، خلود در جهنم دارند و مشمول شفاعت نمی شوند.
«الأنبياء : 28 يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى».
بله! حضرت معصومه -سلام الله علیها- دم مسیحایی دارد. روح همه شیعیان آماده را می تواند پاک کند. واسطه ای برای رسیدن نور الهی به بندگان پاک می باشد.
صفت کرامت
این دم مسیحایی و این واسطة باران رحمت الهی است که سبب شده ایشان به صفت «کریمة اهل بیت - علیهم الصلاه و السلام-» مشهور شوند.
کریم به معنای جواد و بخشنده نیست، به معنی بزرگواری و عظمت معنوی است.
خداوند رحمت کند شهید بزرگوار شهید مطهری را و روحش را غریق رحمت گرداند، سخنرانی ایشان تحت عنوان بزرگی و بزرگواری -که در کتاب گفتارهای معنوی ایشان چاپ شده است- به این بحث و معنای کرامت اشاره کرده اند.
کریم بودن یعنی شرافت روحی که مانع ارتکاب قبیح و زشتی می شود. وقتی این وجود مقدس کرامت نفسانی دارد، مرتکب گناه نمی شود و معصومه می شود و وقتی به چنین مقام والایی رسید، به مقام شفاعت می رسد.
اما چه شد که کرامت نفس برای این بانوی بزرگوار حاصل شد؟
عارف واصل مرحوم علامه طباطبایی ذیل آیة شریفة 27 سورة مبارکة انبیاء که می فرماید : «بَلْ عِبادٌ مُكْرَمُون لا يَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَ هُمْ بِأَمْرِهِ يَعْمَلُون». توضیح می دهند که عبودیت در پیشگاه پروردگاه مقام کرامت را حاصل می کند.
«انَّ اکرمَکم عند الله اتقاکم». کرامت نتیجة تقواست. تبعیت محض خداوند سبحان. عبد خالص شدة ذات اقدس احدیت.
روایات فراوانی در مورد کرامت از وجودات مقدس معصومین - علیهم الصلاه و السلام - نقل شده است که دیگر مجال بیان آن ها وجود ندارد.
یعنی عبودیت خالصانة حضرت فاطمه معصومه - سلام الله علیها - سبب شد که به مقام کرامت برسند و مقام کرامت سبب عصمت بود و عصمت سبب رسیدن به مقام شفاعت.
یعنی این عزیز درگاه خدا از مقام عبودیت به کرامت و از کرامت به عصمت و از عصمت به شفاعت رسید.
«تُدْخَلُ بِشَفَاعَتِهَا شِيعَتِي الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ».
تازه اینها جلوه ای جلوه های والای این نور برگرفته شده است اهل بیت - علیهم الصلاه و السلام - است.
اهمیت حرم ایشان
این حرم، حرم اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- است. این حرم برای حضرت زهرای مرضیه - سلام الله علیها- است.
مرحوم آیت الله العظمی مرعشی نجفی از پدرشان نقل می کنند که ایشان برای یافتن قبر مخفی حضرت زهرا مرضیه - سلام الله علیها- چله نشینی و توسل داشت که در نهایت به ایشان القاء شد که «علیکم بکریمة اهل بیت - علیهم الصلاه و السلام -. لذا اهل و عیال را جمع کرد و به قم آمد.
نمی خواهم به خواب و رویا و امثال آن استدلال کنم. می خواهم بگویم فقط احتمال بدهید که حضرت زهرا - سلام الله علیها- فرموده باشد، اگر دلتان هوای قبر مخفی من را کرد، پیش دخترم فاطمه معصومه - سلام الله علیها- بروید. فقط احتمال بدهید ... دیگه هر وقت گنبد این بانوی با کرامت را می بینیم، یاد مادر پهلو شکسته بیافتیم.
فاطمیه نزدیک است. اصلا شاید رحلت حضرت فاطمه معصومه -سلام الله علیها- مقدمه فاطمیه باشد. از ایشان بخواهیم که امسال در فاطمیه خوب عزاداری کنیم. بعد از دهه محرم، حادثه ای جانسوزتر از فاطمیه برای اهل بیت -علیهم الصلاه و السلام- نبود.
منقول است که خود مرحوم حضرت آیت الله مرعشی نجفی در مدت حضورشان در قم، هر روز قبل از اذان صبح به حرم می‌آمدند و در بسیاری موارد پشت درهای بسته‌ی حرم با تواضع و احترام منتظر می‌ماندند تا درب گشوده شود و ایشان اولین زائر حضرت معصومه -سلام الله علیها- در آن روز باشند. (شاید برای این که به حضرت زهرای مرضیه - سلام الله علیها- عرضه بدارد که بی بی جان، من هر روز دلم هوای قبر مخفی تو را داشت).
طبق این نقل که از امام رضا (علیه السلام) روایت شده:
«مَنْ زارَ الْمَعْصُومَةَ بِقُمْ کَمَنْ زارَنی؛ کسی که معصومه را در قم زیارت کند، مانند کسی است که مرا زیارت کرده باشد».
اگر دلتان هوای مشهد را کرد ... .
چقدر این دو خواهر و برادر به هم نزدیکند.
وقتی به اماکن زیارتی می روید، مثلا می گویند اینجا مقام امام زمان -عجل الله تعالی فرجه الشریف- است. می پرسیم یعنی چی؟ جواب می دهند که نقل شده عزیز زهرا -سلام الله علیها- از اینجا عبور کردند، دو رکعت نماز خوانده است. تبرک می جوییم و خودمان را به آن زمین می کشیم که قدمگاه ایشان طوطیای چشم ما بشود.
اما این موارد نقل احتمالی است. قطعی نیست. صرف احتمال به خاطر عظمت محتمل کافی است ما تبرک بجوییم.
اما در مورد حرم حضرت معصومه -سلام الله علیها- چطور؟ مگر می شود که امام زمان -عجل الله تعالی فرجه الشریف- به عمه جانشان سر نزنند؟ این حرم قدمگاه عزیز زهرا - سلام الله علیها- است. محل اقامه نماز و عبادت ایشان است.
لذا وقتی حرم مشرف می شویم، در و دیوار را ببوسیم. شاید آقا امام زمان -عجل الله تعالی فرجه الشریف- هنگام عبور از اینجا دستشان را به دیوار گرفته باشند.
طبق نقل هنگام دفن حضرت فاطمه معصومه -سلام الله علیها- دو سوار سفید پوش آمدند و به نماز و دفن ایشان پرداختند. اگر این دو وجود مقدس امام رضا و امام جواد -علیهما الصلاه و السلام- باشند، یعنی اینجا قدمگاه سه معصوم - علیهم الصلاه و السلام- است.
اینجا برادر بر خواهر نماز میت خوانده است :
«اللَّهُمَّ إِنَّ هَذَه الْمُسَجَّاة قُدَّامَنَا اَمتُكَ وَ بنتُ عَبْدِكَ وَ بنتُ امتِک ... لَا نَعْلَمُ مِنْه إِلَّا خَيْرا».
