«بسم الله الرّحمن الرّحیم»
موضوع: نگرشی بر اثرات مخرب ماهواره های بیگانه بر روان جامعه و ارزشهای اخلاقی و راهکارهای مبارزه با آن
مقدمه
یکی از مهمترین ابزارهایی که در عصر حاضر دشمنان غربی علیه ایران به کار گرفته اند ایزار رسانه ای و جنگ نرم است. همان زرسالاران و قدرتهای چپاولگر که روزگاری با طغیان کورکورانه، ناتوی نظامی را تشکیل داده بودند؛ با مشاهده نتایج غیر ملموس دست به تشکیل ناتوی فرهنگی زدند تا با استفاده از امکانات گسترده رسانه ای و ماهواره ای، سررشته ی تحولات فرهنگی و مذهبی و اعتقادی مردم مسلمان ایران و جهان را به دست بگیرند. مهمترین پیشفرض تبیین و تحلیل این موضوع در راستای شناخت درست جنگ نرم دشمن ارزیابی می گردد. در حال حاضر دشمن با اهداف شیطانی خود از جنگ سخت مأیوس گشته و با تمامی توان به جنگ نرم روی آورده؛ طرح پروژه استحاله فرهنگی ایران اسلامی توسط ایده پردازان استراتژیکی غرب یکی از نمونه های بارز آن است، لذا ما در این نوشتار با ذکر یکی از نمونه های شاخص این دشمنی که ماهواره های بیگانه است به تبیین و تحلیل چگونگی این تهاجم و ابعاد و پیچیدگی های آن و در ادامه راهکارهای مبارزه با آن می پردازیم.
شناخت ماهواره و اقسام آن
بدون شک اصل اولی در مقابله با هر کنشی شناخت دقیق و درست آن است. ما در اینجا اول باید ببینیم شبکه های ماهواره ای چیستند و چه کارهایی انجام می دهند. مسئله ماهواره در دنیای کنونی بخشی از امپراطوری رسانه ای دشمن صهیونیست و جهان غرب است که از جدیدترین سلاحهای مرموز هجوم به شمار می رود. اساس پدید آمدن آن بر پایه فدا کردن معنویت و روح تکامل انسانها بر مادیات و هوی و هوس استوار است. ماهواره نشانگر عمق مبارزه و رویارویی با ارزشهای والای انسانی و اهداف متعالیه اخلاقی است. در گذشته جهان غرب با نیروی نظامی و فیزیکی و توپ و تانک و لشکرکشی بر ضد جهان اسلام یورش می برد لکن امروزه از طریق جنگ نرم و تهاجم رسانه ای و آنتن های دیجیتالی و ماهواره های پیشرفته علیه اسلام و مسلمین به پا خاسته است. این مسئله پیش از آنکه یک معضل سیاسی باشد یک پدیده فرهنگی و دینی است زیرا همواره امتهای متمدن و برخوردار از سابقه غنی فرهنگی و مذهبی قادرند که بدون حمله و غارت سرزمین های دیگران، نفوذ فرهنگی و تمدّنی خود را به اقصی نقاط عالَم نشان دهند. در چنین شرایطی دشمن تنها راهکار مقابله با این مسئله را در استحاله فرهنگی جهان اسلام توسط شبکه های معاند ماهواره ای می داند. مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: ماهواره واقعا گنداب فسادی است که تیرهای زهرآگین خود را به سمت ملتها و کشورهای اسلامی هدف گیری می کند.(سخنرانی در تاریخ 26/02/1375) در واقع ماهواره مهمترین سلاح و تهاجم دشمن در عرصه جنگ نرم به شمار می رود.
این شبکه های ماهواره ای در حقیقت به سه قسم تقسیم می شوند: 1) شبکه های سیاسی و خبری مثل: شبکه ایران اینترنشنال، بی بی سی، فاکس نیوز، 2) شبکه های اعتقادی مثل: کلمه، حق، محبت، فدک، سلام 3) شبکه های معاند فرهنگی مثل: فارسی وان ، زمزمه ، من و تو
شگردهای تبلیغی و هنری ماهواره ها :
ـ پخش سریال ها و فیلم های تلویزیونی: این شبکه های معاند با پخش انواع و اقسام فیلم ها سعی دارند در قالب این تولیدات نمایشی که در ظاهر داستانهای جذاب و هیجان انگیز دارند و مخاطب را شیفته خود می کنند درسهای مدنظر خود را به صورت غیر مستقیم به خورد مخاطب دهند و رفتار و زندگی آنان را مسیردهی کنند.
ـ برنامه های ورزشی: در این شبکه ها انواع برنامه های ورزشی که در ظاهر جذاب و زیبا هستند و مخاطبین زیادی دارند را تولید و نمایش می دهند و در ضمن این برنامه ها سبک و شیوه لباس پوشیدن، صحبت کردن با دوستان و ارتباط با جنس مخالف به صورت آزاد و دیگر مضامین شوم را به مخاطب القا می نمایند.
ـ ترور شخصیت: در این شبکه ها هر فرد و یا نهادی که در راستای این شبکه ها و اهداف آنها حرکت نکند و جهان بینی آنان را نقد نماید بدون تعارف می کوبند و به اصطلاح رسانه ای ترور شخصیت می کنند. از هر روشی که باشد یا با تئوری پردازی تخیلی و ایجاد سؤالات دروغین سعی در بی آبرو کردن او می کنند و یا با ایجاد تردید در اذهان عمومی حیثیت علمی و گذشته افتخارآمیز او را زیر سؤال می برند و روشهای دیگر.
ـ توسّل به ایجاد رعب و ترس: شبکه های ماهواره ای دشمن در برخی از شرایط حساس از این شیوه بیشترین بهره برداری را می کنند. به عنوان نمونه در زمان انتخابات ریاست جمهوری دوره دوازدهم با القای اطلاعات غلط و مسموم مردم را از یک جناح انقلابی و خدوم می ترساندند و چنین وانمود می کردند که دلسوز آینده ایران و سرنوشت مردم هستند.
اهداف شبکه های ماهواره ای بیگانه
ـ مخدوش کردن چهره مذهبی ملتها و تحمیل ارزشها و فرهنگ خود
ـ قبح زدایی از روابط دختر و پسر نامحرم
ـ عادی جلوه دادن خیانت زن و شوهر به همدیگر
ـ تحریک حس رقابت میان زن و مرد و تنوع طلبی
ـ اختلاف افکنی قومی و مذهبی و نژادی
ـ هویت زدایی از مفهوم خانواده
ـ ارزش زدایی از مفهوم غیرت دینی و اعتقادی
در واقع هدف غرب از سست کردن بنیاد خانواده و رواج بی حیایی و اباحی گری دینی، خشکاندن ریشه ارزشهای دینی و اخلاقی در جامعه است. چرا که هویت دینی و اخلاقی انسان در نهاد خانواده شکل می گیرد و تکامل می یابد. اگر در جامعه ای نهاد مقدس خانواده سست شود سنگر معنوی جامعه مضمحل شده، هنجارها تبدیل به ناهنجاری و معروف ها تبدیل به منکر می گردند و در اینجاست که فروپاشی فرهنگی جامعه آغاز می شود و دشمن به هدف شوم خود می رسد. مقام معظم رهبری در این باره می فرمایند: در جنگ روانی و آنچه که امروز جنگ نرم گفته می شود دشمن به سراغ سنگرهای معنوی می رود که آنها را منهدم کند. به سراغ ایمان ها، عزم ها، معرفت ها، پایه ها و ارکان اساسی یک نظام و یک کشور می رود و نقاط قوت را تبدیل به نقاط ضعف می نماید. در واقع خانواده اولین سنگر معنوی جامعه اسلامی است که قرآن کریم می فرماید:« وَمِنْ آيَاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْوَاجًا لِتَسْكُنُوا إِلَيْهَا وَجَعَلَ بَيْنَكُمْ مَوَدَّةً وَرَحْمَةً إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ (سوره روم، آیه 21)
راهکارهای مقابله مؤثر در برابر جنگ رسانه ای ماهواره ها
حال سؤال اینجاست که ما در مقابل این جنگ رسانه ای چکار باید بکنیم؟ تسلیم شویم!!! یا تحریم کنیم؟ و یا مقابله نماییم؟ تسلیم شدن در واقع انتخاب کسانی است که معتقدند اصلا در فضای فرهنگی و معنوی دنیا برنامه های ماهواره ها هجوم نیست و اساسا دشمن پنداری این شبکه ها را صرفاً خیال پردازی می دانند. این گروه اساسا جنگ را انکار می کنند و تسلیم را هم تعبیری مناسب خودشان نمی دانند. باید تأسف خورد به کسانی که این گونه عقایدی دارند درحالی که تمامی شواهد و قرائن موجود از دشمنی استعمارگرانه آمریکا و صهیونیزم با ملت ایران و صرف هزینه های گزاف در راه نفوذ فرهنگی به کشور و تأسیس صدها بلکه هزاران شبکه ماهواره ای حکایت دارد. و در شرایطی که رهبری معظم انقلاب از چندین سال قبل به تهاجم فرهنگی و جنگ نرم دشمن اشاره فرموده است باز انکار این دشمنی جای تعجب دارد. بنابراین در گام اول باید دشمن را باور کرد و شناخت و در گام بعدی راههای مقابله را مدنظر قرار داد که به برخی از آنها اشاره می کنیم:
ـ ارتقای سواد رسانه ای مردم به خصوص نسل جوان: این گام یکی از مهمترین گامهای مقابله با ماهواره ها در عصر پیشرفت علم و تکنولوژی به شمار می رود. حقیقت این است که در کشور ما به بحث سواد رسانه ای اهمیت زیادی داده نشده. هر کسی بدون این که آموزش استفاده درست و معقول از رسانه و وسایل دیجیتال را ببیند به راحتی وارد این فضا می شود و خود و خانواده و جامعه را با بحران آسیبها مواجه می سازد. این فرهنگ باید در جامعه جا بیفتد که همچنان که برای خودرو های گوناگون آموزش نظری و عملی و صدور گواهینامه مهارت الزامی می باشد برای فضای رسانه و تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات دیجیتال نیز آموزش و مهارت لازم است. ما باید به جوانان یاد بدهیم که هر کانالی در ماهواره سودمند نیست باید یاد دهیم که نباید هر حرفی را از هر کسی پذیرفت. قرآن می فرماید: « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ جَاءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَيَّنُوا أَنْ تُصِيبُوا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوا عَلَى مَا فَعَلْتُمْ نَادِمِينَ (سوره حجرات، آیه 15) . ما باید به مردم گوشزد کنیم که دشمن در ماهواره ابتدا سعی در تغییر اعتقادات، سپس تغییر باورها، بعد تغییر ارزشها و در نهایت تغییر سبک زندگی و رفتارها را دارد. گام به گام در صدد القای فرهنگ خود به جامعه ماست.مردم ما اینقدر باید بصیرت و آگاهی خودشان را بالا ببرند تا:
توانایی توصیف رسانه ها و درک شاخصهای عملکرد آنها
شناخت و ارزیابی انتقادی جنبه های مختلف محتوای رسانه ها
جریان شناسی و افزایش قدرت تحلیلی
را داشته باشند تا به راحتی بتوانند تغذیه اطلاعاتی سالم را از تغذیه مسموم تشخیص دهند و در دام دشمن نیفتند. که امام حسن مجتبی علیه السلام فرمودند: عَـجِبْتُ لِمَنْ يَتَفَكَّـرُ فى مَـأْكُولِهِ كَيْـفَ لا يَتَفَـكَّـرُ فى مَعْـقُـولِهِ، فَيُجَنِّبُ بَطْنَهُ ما يُؤْذيهِ، وَ يُودِعُ صَدْرَهُ ما يُرْدِيهِ؛:در عجبم از كسى كه درباره خوراكي هاى خود انديشه و تأمل مى كند و ليكن درباره نيازمنديهاى فكرى و عقلى اش تأمل نمى كند، پرهيز مى كند از آنچه معده اش را اذيت مى نمايد و دل و قلب خود را از پستترين چيزها پر مى كند (بحارالانوار، ج 1، ص218 ).
یک مصداق بارز سواد رسانه ای آگاهی دادن به مردم در زمینه دام ها و دسیسه های فرهنگی دشمن است. اگر مردم از مخاطرات و بدآموزی های ماهواره ها در نهاد خانواده آگاه باشند چه بسا خودشان را مخاطب و مستمع این قبیل از رسانه ها قرار ندهند.
ـ شناسایی عوامل گرایش مردم به ماهواره ها و سعی در برطرف کردن آنها: از جمله عوامل مؤثر در گرایش مردم به ماهواره ها عبارتند از: چشم و هم چشمی و جوزدگی، بیکاری و تنهایی، عملکرد ضعیف صدا و سیما، لذت گرایی و دور بودن از فضاهای معنوی، توجیهات سطحی مثل تماشای برنامه های علمی و اخبار سیاسی و غیره. سربازان مدافع در جبهه فرهنگی و علمای این عرصه باید این عوامل را به خوبی بسنجند و در راه برطرف کردن نقصان ها و کاستی های آن تلاش نمایند. مسئولان فرهنگی کشور باید در راستای ایجاد روحیه نشاط و شادابی معنوی جامعه بکوشند. نمی شود مردم را صرفا نهی کرد و زمینه های رشد و تعالی فرهنگی را فراهم نکرد. رخنه فرهنگی در یک جامعه زمانی اتفاق می افتد که آن جامعه استحکام لازم در مرزهای فرهنگی را نداشته باشد و آسیب پذیر باشد. اگر ما در بین مردم و به خصوص جوانان استحکام معنوی و دینی و نشاط مذهبی داشته باشیم چه بسا برنامه های جنگ نرم دشمن نقش بر آب شود.
ـ گوشزد کردن آسیبهای روانی ماهواره ها به خانواده ها: باید به خانواده ها این مهم رسانده شود که نگاه به برنامه هایی که ترویج خشونت و برهنگی و بی بند و باری را ترویج می دهند اثرات روحی و روانی زیانباری دارد که چه بسا غیر قابل درمان باشد. لازم است بدانند بر اساس یافته روانشناسان تحریکات جنسی این برنامه ها بر حافظه فعال انسان تداخل ایجاد کرده و تأثیر منفی بر فرآیند شناختی انسان گذاشته و زمینه ساز عصبیت و پریشان حالی می شوند. چشم ها بیش از دو میلیون بخش فعال دارند که 85 درصد معلومات از طریق بینایی حاصل می گردد. لذا بر اساس این پژوهش ها تماشای مستمر برنامه های ماهواره به مرور موجب تغییر در جهان بینی و نظام ارزشی انسان می شود. احساس گناه، هم جنس گرایی، آرایش و پوششهای زننده، فراموشی، اضطراب و استرس و پناه بردن به داروهای اعتیادآور، مدگرایی، کاهش سطح رضایتمندی همسران و فروپاشی خانواده ها از عواقب روانی خانمان برانداز ماهواره ها در جامعه به حساب می آیند.
ـ تولید محصولات فرهنگی و دینی فاخر در جامعه
ـ مخاطب محوری و توجه به برنامه های سرگرمی و پرهیز از افراط در ایدئولوژی زده کردن مردم با پخش افراطی و غیر حرفه ای برنامه های تبلیغی
ـ تقویت باورهای دینی در میان افراد جامعه به خصوص زنان و دختران و تحکیم پیوندهای عاطفی میان اعضای خانواده:
ـ مبارزه با روحیه تجمل گرایی و اشباع نیازهای طبیعی انسانها از راههای مشروع
ـ پرهیز از ناامیدی و نگاه بدبینانه و برخورد سخت و احساسی عمل کردن
نتیجه این که با توکل به خداوند و استعانت از ائمه معصومین (ع) و با ایستادگی و استقامت در راه دفاع از ارزشها و اعتقادات دینی می توان گامهای مفید و مؤثر برداشت که طبق وعده الهی عاقبت پیروزی و نجاح و فلاح با جبهه حق است و نابودی پایان کار جبهه کفر است.