در مواردی از قرآن کریم آمده است که باید از خدا و رسول خدا اطاعت کرد، مثلاً در جایی آمده است: «وَ اَطیعُوا اللّهَ وَ الرَّسولَ لَعَلَّکُم تُرحَمونَ» 1(از خدا و پیغمبرش اطاعت و پیروی کنید تا شاید مورد ترحّم واقع شوید.) و در جای دیگر آمده است: «قُل اَطیعُوا اللّهَ وَ الرَّسولَ، فَاِن تَوَلّوا فَاِنَّ اللّهَ لایُحِبُّ الکافِرینَ»2 (بگو از خدا و رسولش اطاعت کنید که اگر پشت کردند خدا کافران را دوست ندارد.) و مهم تر و جامع تر آیه یِ دیگری است که در آن آمده است: «یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنُوا اَطیعُوا اللّهَ و اَطیعُوا الرَّسولَ وَ اُولِی الأمرِ مِنکُم» 3(ای کسانی که ایمان آورده اید از خدا اطاعت کنید و از رسول خدا و صاحبان امر اطاعت کنید.)
از این آیات به روشنی برمی آید که اطاعت کردن از خدا و رسول خدا واجب است و ترک آن در حدّ کفر است بلکه آیه ی آخری به صراحت دلالت می کند که اطاعت از صاحبان امر، یعنی کسانی که حکومت را در دست دارند مانند اطاعت از پیغمبر واجب است ولی پیداست که نمی توان به اطلاق آیه عمل کرد زیرا اگر حاکمی بر خلاف حکم خدا و رسولش حکم کند و به اصطلاح ظالم و ستمگر باشد و معذالک اطاعتش لازم باشد، بدیهی است که آیه ی یاد شده سر از تناقض در می آورد زیرا مقتضایِ صدرش این است که از خدا و رسولش اطاعت شود و مقتضایِ ذیلش در صورت اطلاق این است که از کسانی که حکومت را در دست دارند نیز اطاعت شود هرچند که برخلاف کتاب خدا و گفتار و سنّت پیغمبر حکم کنند و این یک تناقض آشکاری است که نمی توان آن را به قرآن نسبت داد و افزون بر این در آیات دیگر قرآن از مراجعه به طاغوت و ستمگران نهی شده است و اعتماد به ظالم مورد منع قرار گرفته است و کسانی که بر خلاف حکم خدا حکم می کنند کافر قلمداد شده اند و معذالک چگونه می توان پذیرفت که منظور از «اولی الامر» در این آیه هر کسی است که حکومت را در دست گرفته است چه مسلمان و چه کافر، چه عادل و چه فاسق، چه دادگر و چه بیدادگر؟! آن طور که بعضی پنداشته اند. بنابراین نباید تردید کرد که منظور از آن کسانی هستند که از گناه مبرّا و از ظلم و ستم بدورند و تنها مجریان اوامر و نواهی خدا و پیغمبر خدا هستند بنابراین پیروی کردن از اوامر و نواهی خدا و رسول خدا و پیشوایان معصوم(ع) لازم و واجب است و بر تمام مکلّفان لازم است که هر چه از سوی آنان دستور داده شده لازم و واجب است یعنی چیزی که از سوی رسول خدا یا امام معصوم(ع) چیزی واجب اعلام شود باید آن را واجب تلقّی کرد و اگر حرام شناخته شود باید آن را حرام دانست و اگر مستحب یا مکروه و یا مباح دانسته شده، باید به همان گونه که اعلام شده پذیرفته شود و ردّ آن چه که از آن جا رسیده در هر موردی که باشد در حدّ کفر و بی دینی محسوب می شود.
پی نوشت:
1.آل عمران 132
2.همان 32
3.نساء 59
