«وَ إِنْ هُمْ إلا یَظُنُّونَ»؛ این جمله، از پندارگرایی جامعه ی یهود خبر می دهد، می فرماید: عوام این قوم در عقیده هایشان، بر ظن و گمان تکیه میکنند، و حال آن که بیتردید گمان هرگز نمیتواند حجّت عقلی و شرعی باشد، چنانکه در آیه ی 28 از سوره ی نجم می فرماید: «وَ إِنَّ الظَّنَّ لا یُغْنِی مِنَ الْحَقِّ شَیْئاً».
حرکت عوامانه ی یهود در اطاعت بیچون و چرا- و چشم و گوش بسته- از أحبار و دانشمندانشان، اشاره به ایمانِ تقلیدی این عده میکند. چنانکه در تفسیر منسوب به حضرت امام عسکری علیه السلام چنین آمده است: «أیْ مَا یَقُولُ لَهُمْ رُؤَسَاؤُهُمْ مِنْ تَکْذِیبِ مُحَمَّدٍ صل الله علیه و آله و سلم فِی نُبُوَّتِهِ، وَ إِمَامَةِ عَلِیٍّ علیه السلام سَیِّدِ عِتْرَتِهِ، وَ هُمْ یُقَلِّدُونَهُمْ مَعَ أنَّهُ مُحْرَّمٌ عَلَیْهِمْ تَقْلِیدُهُمْ».[1]
آری، همین ایمان تقلیدی بود که عوام یهود را به اشتباه انداخت و در نهایت نتوانستند راه را از بیراهه تشخیص دهند، آنان به اکاذیب معتقد شده و بر وجه تقلید آن را از محرّفین فرا گرفتهاند.[2] چنانکه قرآن کریم در آیه ی 18 از سوره ی مائده از زبان این گروه جاهل میفرماید: «نَحْنُ أبْنَاءُ اللَّهِ وَ أحِبَّاؤُهُ». جایگاه عالی و ارزش والای ایمان در جایی است که با حجّت و برهان، و به توسط تحقیق و اندیشه صورت پذیرد.
[1]. العسکری، الحسن بن علی علیه السلام (1409هـ ق)ص299؛ همچنین، ر.ک: بحرانى، هاشم بن سلیمان(1416هـ ق)ج1، ص256؛ و نیز، ر.ک: عروسى حویزى، عبد على بن جمعه(1415هـ ق)ج1، ص92.
[2]. کاشانى، ملا فتح الله(1336هـ ش)ج1، ص220.
