در ابتدا باید اشاره گردد به گفتة استاد جوادی آملی این ویژگی را خداوند در شب قرار داده که زمان تحقق بسیاری از خیرات و برکات باشد؛ از این رو بسیاری از حقایق معنوی و الهی در شب به وقوع پیوسته است.
به عنوان نمونه بر اساس صریح قرآن، معراج پیامبر در شب انجام شده، چون فرمود:
«سُبْحَانَ الَّذِی أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَیْلاً مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الأَقْصَى الَّذِی بَارَکْنَا حَوْلَهُ لِنُرِیَهُ مِنْ آیَاتِنَا؛(1) منزّه است آن خدایى که بندهاش را شبانگاهى از مسجد الحرام به سوى مسجد الاقصى که پیرامون آن را برکت دادهایم ،سیر داد تا از نشانههاى خود به او بنمایانیم».
همچنین در قرآن کریم آمده که خداوند، کلیم خود را چهل شب به میقات خود فرا خواند،فرمود:
«وَ وَاعَدْنَا مُوسَى ثَلاَثِینَ لَیْلَةً وَأَتْمَمْنَاهَا بِعَشْرٍ فَتَمَّ مِیقَاتُ رَبِّهِ أَرْبَعِینَ لَیْلَةً؛(2) با موسى سى شب وعده گذاشتیم و آن را با ده شب دیگر تمام کردیم تا آن که وقت معین پروردگارش در چهل شب به سر آمد».
در کتاب بحار الانوار از امام حسن عسکری نقل شده :
«الوصول إلى الله سفرٌ لا یدرک إلاّ بامتطاء اللیل؛ وصال حضرت حق تعالى سفری است که بدون استفاده از مرکب شب حاصل نمی‌شود».(3)
بنابر این دریافت برکات معنوی نوعاً در شب نصیب انسان می‌گردد، از این رو نزول قرآن کریم که بالاترین فیض و برکت ونعمت الهی است برای بندگانش، در شب انجام گرفته ،چه این که تورات نیز در شب نازل شده است.
از این گذشته از دقت در سوره مبارکه قدر می‌توان سرّ نزول قرآن را در شب قدر به دست آورد، زیرا در آن سوره تصرح شده کسی عظمت و قداست شب قدر را به طور کامل درک نمی‌تواند، شب قدر از هزار ماه برتر است، و فرشتگان در همان شب به زمین فرو می‌آیند. در پایان تصریح نموده: «سَلَامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ».
در این فراز از سوره ،سلام بر شب قدر تا هنگام طلوع فجر مطرح شده، از این تعبیر معلوم می‌شود که تمام ستایش و فضیلتی که در این شب وجود دارد ،مخصوص خود شب قدر است و نه روز آن.
بنابر این شب قدر فضیلت و ویژگی دارد که روز آن فضیلت را ندارد، اما این که آن برتری و ویژگی چیست؟ در خود همان سوره اشاره شده که برای آدمی کاملاً قابل درک نیست،از ین رو فرمود: «وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ».
پس به دلیل فضیلت شب بر روز و فضیلت شب قدر بر سایر شب‌ها و روزها خداوند آخرین وحی نامه خود را که کامل‌ترین مائده آسمانی است، برای بندگان خود فرستاد . هیچ زمانی بر عظمت و فضیلت شب قدر نبود تا قرآن را در آن ظرف زمانی نازل فرماید.
پی‌نوشت‌ها:
1. اسراء (17) آیه 1.
2. اعراف (7) آیه 142.
3. بحارالانوار ،ج75ص380
http://web.balagh.ir/node/add/article
