عوامل متعددی باعث میشوند انسان مستحق عذاب الهی و ورود در جهنم بشود.
در قرآن کریم به این عوامل اشاره شده است. از جمله در آیاتی از سوره مبارکه مدثر.
... إِلَّا أَصحابَ الْيَمِينِ فىِ جَنَّاتٍ يَتَسَاءَلُونَ عَنِ الْمُجْرِمِينَ مَا سَلَكَكمُ فىِ سَقَرَ
قَالُواْ لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ وَ كُنَّا نخُوضُ مَعَ الخَائضِينَ وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ[1]
اصحاب یمین از مجرمان سؤال مىكنند: چه چيز شما را به دوزخ وارد ساخت؟
آنها در جواب مىگويند: ما از نمازگزاران نبوديم و اطعام مستمند نمىكرديم و پيوسته با اهل باطل همنشين و همصدا بوديم و همواره روز جزا را انكار مىكرديم
در این آیات با بیان گفتگویی شنیدنی میان بهشتیان و جهنمیان، چهار عاملِ دخول در جهنم ذکر شده است.
از اين آيات به خوبى استفاده مىشود كه رابطه ميان بهشتيان و دوزخيان به كلى قطع نمىگردد، بهشتيان مىتوانند از عالم خود وضع دوزخيان را مشاهده كنند، و با آنها به گفتگو پردازند.[2]
عامل اول: نبودن از نمازگزاران
اصحاب یمین از گناهکاران سؤال مىكنند: چه چيز شما را به دوزخ فرستاد؟
آنها نخست مىگويند:
"لَمْ نَكُ مِنَ الْمُصَلِّينَ"؛ ما از نمازگزاران نبوديم.
آنها کسانی هستند که با وجود برخورداری از نعمتهای بیشمار الهی، خود را مشغول امور زودگذر دنیوی کردند و توجهی به ایجاد ارتباط با خدای خویش و عبادت او نداشتند.
عامل دوم: عدم اطعام مسکین
علت دومی که مجرمان برای ورودشان در جهنم بیان میکنند این است که:
"وَ لَمْ نَكُ نُطْعِمُ الْمِسْكِينَ"؛ ما اطعام مسكين نمىكرديم.
چنین کسانی نه تنها ارتباط لازم با خالق خود را برقرار نکردند، بلکه با عدم اطعام نیازمندان، ارتباط خویش با مخلوقات الهی را نیز قطع کرده و حقوق آنها را ادا نکردند.
عامل سوم: همراهی با اهل باطل
در بیان علت سوم هم جواب میدهند:
"وَ كُنَّا نخُوضُ مَعَ الخَائضِينَ"؛ ما پيوسته با اهل باطل همنشين و همصدا مىشديم.
" خوض در باطل" معنى وسيع و گستردهاى دارد كه هم شامل ورود در مجالس كسانى مىشود كه آيات خدا را به باد استهزا مىگيرند، تبليغات ضد اسلامى مىكنند، يا ترويج بدعت مىنمايند، و يا شوخيهاى ركيك دارند، يا گناهانى را كه انجام دادهاند به عنوان افتخار يا تلذذ نقل مىكنند، و همچنين شركت در مجالس غيبت و تهمت و لهو و لعب و مانند آنها، ولى در آيه مورد بحث بيشتر نظر بر مجالسى است كه براى تضعيف دين خدا و استهزاى مقدسات، و ترويج كفر و شرك و بىدينى تشكيل مىشود.[3]
عامل چهارم: انکار روز قیامت
و بالاخره علت چهارمی که برای ورود در جهنم بیان میکنند این است که:
"وَ كُنَّا نُكَذِّبُ بِيَوْمِ الدِّينِ"؛ ما همواره روز جزا را انكار مىكرديم.
آنها برای اینکه بهانه ای برای جرم و گناه خویش داشته باشند، روز حسابرسی به اعمال را انکار کردند تا نسبت به مسئولیت در قبال اعمالشان شانه خالی کنند.
پاورقی:
[1] سوره مدثر آیات 39 الی 47
[2] تفسیر نمونه
[3] تفسیر نمونه
