هر دستور العملی که از سوی خدای متعال برای انسانها نازل شده است ظاهری دارد و باطنی ، حکمتی دارد و سرّی ! اگر با دیده عقل بنگریم ظاهر و حکمت آن را می بینیم و اگر با دیده دل بنگریم باطن و سرّ آن ها را در می یابیم .
یکی از دستور العمل های اساسی دین مبین اسلام برای تعالی انسانها دستورالعمل تفکر است و در اسلام فرایند تربیتی تفکر ، انواعی دارد که از بین تمامی آنها تفکر پیرامون معاد از مهمترین و اساسی ترین دستور العمل های دینی می باشد .
خدای متعال در جای جای قرآن کریم و به وسیله تمامی اولیاء خود انسانها را متوجه معاد و حیات پس از مرگ کرده تا جایی که یکی از اصول اصلی دین مبین اسلام را اعتقاد به معاد و حیات پس از مرگ به خود اختصاص داده است و آن را عامل اصلی وصول به مقامات عالی انسانی برشمرده است، خدای متعال رمز تعالی معنوی انبیاء الهی را این گونه بیان می دارد : ﴿ إِنّا أَخْلَصْناهُمْ بِخالِصَةٍ ذِکْرَى اَلدّارِ﴾ [1]
ما آنها را با خلوص ویژه‌ای خالص کردیم، و آن یادآوری سرای آخرت بود!
یاد سرای آخرت در انسانها تحول ایجاد نموده و مقدمات پذیرش توفیقات الهیه را نصیب آنها می کند تا آن جا که خدای متعال وجود انسان را مستحق دریافت مقامات عالیه می کند و با نور عظیم اسماء و صفات خود در وجود او تجلی می کند و او را خلیفۀ الله و خود گونه قرار می دهد تا جایی که آن انسان «رَبِّ انسانی » می گردد و با اذن الهی در زمین و سایر عوالم کار خدایی می کند و این جاست که نه غصه ای و نه غمی و هیچ مشکلی برای انسان باقی نمی ماند جز آن که برای انسان تبدیل به آسایش وآرامش می شود .
یاد معاد زنگار های حیات پست مادی را از دل و جان آدمی می زداید و موجب می شود انسان با خاطری پاک و سالم به خدا و خدا گونه ها توجه کند، شهواتش کنترل، عقلش سالم و روانش آرام می گرد .
به همین دلیل است که در روایاتی که از اهل بیت علیهم السلام وارد شده است برای درمان ناهجاری های روانی رفتن به قبرستان تاکید ویژه ای شده است ، تا جایی که فرموده اند: « اگر بسیار شاد بودید به قبرستان بروید و هم چنین اگر ناراحت بودید نیز باز به قبرستان بروید .»
مثل این که قبرستان درمانگاهی است که در آن روان آدمی را جلاء می بخشند و روان پریشی های او را درمان می کنند . اگر انسان بداند به جایی می رود که در آن جا ازاعمال و رفتار او حساب می کشند قطعا مراقب اعمال و رفتار خود خواهد بود و اگر بداند که روزی اعمالش بر او عرضه می شود نیز در خالص کردن اعمالش دقت بسیاری به خرج می دهد ، از این رواست که خدای متعال می فرماید انبیاء را با یاد معاد و سرای آخرت خالص نموده و به تعالی رساندیم .
حال اگر به دستوراتی که دین اسلام برای یاد معاد ارائه اده است عمل کنیم ما هم هم چون انبیاء الهی طهارت یافته و آماده کسب توفیقات خاصه الهیه می شویم.
برای این که معرفتی کامل به امور مربوط به معاد و سرای آخرت پیدا کنیم و برای این که با ادله عقلیه معاد را باور کنیم و وجود او برایمان اثبات شود می توانیم به کتابهای زیر مراجعه کنیم : معاد شناسی ( اثر آیت الله محمد حسین حسینی طهرانی) تفسیر المیزان (ذیل آیات مربوط به معاد) منازل الآخرۀ (اثر شیخ عباس قمی) سیاحت غرب (اثر آیت الله نجفی قوچانی) ═══════════════════════════════════════════════════ (سوره ص، آیه 46 )
