یکی از مهم‌ترین و بارزترین صفات و اوصاف الهی و طلایی امام محمدباقر (علیه‌السلام)، جود و سخاوت ایشان است. سخاوت و گشاده‌دستی یکی از ویژگی اخلاقی و قرآنی مهمی است که بارها درآیات متعددی مورد سفارش و تأکید قرارگرفته است.
عمرو بن دینار و عبدالله بن عبید می‌گویند: ما هرگز به ملاقات امام باقر (علیه‌السلام) نرفتیم، مگر این‌که به‌وسیله هدایا و پوشاک و امکانات مالی، از ما استقبال و پذیرایی کردند. (۱)
سلمی یکی از خدمتکاران خانه امام باقر (علیه‌السلام) می‌گوید:
برخی از دوستان و آشنایان امام باقر (علیه‌السلام)، به میهمانی آن حضرت می‌آمدند و از نزد وی بیرون نمی‌شدند، مگر این‌که بهترین غذاها را تناول کرده و چه‌بسا گاهی لباس و پول از آن گرامی دریافت می‌کردند و گاهی حضرت پانصد و تا هزار درهم هدیه می‌دادند.
سلمی می‌گوید: گاهی من با امام دراین‌باره سخن می‌گفتم که خرج خانواده شما، سنگین است و ازنظر درآمد وضع متوسطی دارید (بهتر این است که در پذیرایی از دوستان و مهمانان بااحتیاط بیشتری رفتار کنید!). اما امام می‌فرمود: ای سلمی! نیکیِ دنیا، رسیدگی به برادران و دوستان و آشنایان است. (2)
ابی در کتاب نثر الدر می‌نویسد: امام باقر (علیه‌السلام) هرگاه فرد دردمند و گرفتاری را می‌دید زیر لب استعاذه می‌کردند و هیچ‌گاه از اهل خانه‌اش شنیده نشد که به فقیر بگویند: این را بگیر؛ از روی حقارت و خفت نام سائل را نمی‌بردند بلکه آن حضرت همواره می‌فرمود که «سَمُّوهم بِاَحسنِ اسمائِهم» سائلین را به بهترین اسامی ایشان را نام ببرید. (3)
امام محمدباقر (علیه‌السلام) در قله کمالات و فضایل اخلاقی بودند، به‌طوری‌که نه‌تنها دوستان و شیعیان ایشان بلکه حتی کسانی که پیرو عقیده و مسلک ایشان نبودند نیز به دریای کمالات ایشان اعتراف داشتند.
-----------------------------------------------------------------------------------------------
پی‌نوشت:
1. قال عمرو بن دینار و عبدالله بن عبید بن عمیر، ما لقینا ابا جعفر محمد بن علی (علیه‌السلام) الا و حمل الینا النفقة و الصلة و الکسوة و یقول: هذه معدة لکم قبل ان تلقونی. بحار 46/287، کشف الغمة 2/ 334.
2. قالت سلمی مولاة ابی جعفر (علیه‌السلام) کان یدخل علیه اصحابه، فلا یخرجون من عنده حتی یطعمهم الطعام الطیب و یکسوهم الثیاب الحسنة و یهب لهم الدنانیر، فاقول له فی ذلک لیقل منه فیقول: یا سلمی ما حسنة الدنیا الا صلة الاخوان و المعارف و کان یصل بالخمس مأة ... الفصول المهمة 197.
3. فی رحاب ائمه اهل البیت، سیره الباقر، ص 6؛ منتهی الامال، حاج شیخ عباس قمی، ویرایش: دکتر عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم نصری خراسانی، قم: نوید اسلام، 1386، ج 2، ص 135.
